Ngay khi năm 2024 vừa mới bắt đầu, người dân Nhật Bản đã phải hứng chịu nhiều thương tổn do trận động đất hơn 7 độ Richter. Rất nhiều người dân rơi vào cảnh không nhà cửa và phải chờ cứu trợ từ chính phủ cũng như các doanh nghiệp địa phương. Sau hơn một tuần khắc phục hậu quả, động đất Nhật Bản 2024 cũng dần thể hiện những tác động của nó với các doanh nghiệp quốc gia và tỷ giá đồng Yên Nhật.
Mục lục
Động đất Nhật Bản 2024
1. Trận động đất kinh hoàng ngay dịp đầu năm mới
Số người thương vong vì trận động đất mạnh xảy ra ở bán đảo Noto và các khu vực lân cận ở miền trung Nhật Bản vào ngày đầu năm mới đã lên tới hơn 120 người vào ngày 6/1 và và hiện tại vẫn còn hơn 200 người mất tích đang được tìm kiếm tích cực. Lực lượng cứu hộ vẫn đang không ngừng nỗ lực giải cứu những người sống sót khỏi đống đổ nát.
Đây là trận động đất đầu tiên khiến hơn 100 người thiệt mạng ở Nhật Bản kể từ trận động đất Kumamoto năm 2016 ở khu vực Tây Nam nước này khiến 276 người thiệt mạng (bao gồm cả những người liên quan đến thảm họa).
Trận động đất mạnh 7,6 độ Richter đã gây ra thiệt hại về cấu trúc và những trận hỏa hoạn trên diện rộng ở tỉnh Ishikawa trên bờ biển Nhật Bản. Các quan chức thành phố ở Wajima – một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất tin rằng có khoảng 100 địa điểm vẫn còn người dân bị mắc kẹt dưới các tòa nhà bị phá hủy. Tính đến chiều thứ bảy ngày 6/1, 126 người đã thiệt mạng và 210 người vẫn mất tích trong tỉnh do hoạt động cứu hộ bị cản trở do mưa và mưa đá. Dự kiến sẽ có mưa đến hết ngày hôm sau và sau đó sẽ có tuyết trong khu vực.
Thủ tướng Fumio Kishida nói với các quan chức từ các bộ và cơ quan liên quan trong cuộc họp tại trụ sở ứng phó thảm họa tại văn phòng của ông rằng: “Hãy tiến hành các hoạt động cứu hộ một cách kiên trì và triệt để để cứu càng nhiều mạng sống càng tốt”. Các nhà chức trách vẫn đang gặp khó khăn trong việc cung cấp hàng cứu trợ do những con đường bị hư hại do động đất ở Ishikawa, nơi có khoảng 30.000 người đang ở trong khoảng 370 nơi trú ẩn. Chính phủ đã tăng số lượng thành viên Lực lượng Phòng vệ được triển khai đến các khu vực bị ảnh hưởng bởi thảm họa lên khoảng 5.400 vào ngày 6/1 từ mức 5.000 của ngày hôm trước.
Một số nơi trú ẩn bị hạn chế hoặc không có nước máy để xả nhà vệ sinh, gây ra các vấn đề về vệ sinh và sức khỏe tâm thần. Chính quyền tỉnh Ishikawa đang có kế hoạch xây dựng những ngôi nhà tạm thời cho những người dân bị ảnh hưởng. Các dư chấn tiếp tục làm rung chuyển khu vực Noto, bao gồm trận động đất mạnh 5,3 độ richter đạt cấp 5 trên thang cường độ địa chấn cấp 7 của Nhật Bản vào sáng ngày 6/1.
2. Lãnh đạo châu Á đề nghị hỗ trợ Nhật Bản ứng phó động đất
Các nhà lãnh đạo của nhiều quốc gia trên thế giới đã bày tỏ nỗi lo lắng và bày tỏ tình đoàn kết khi số người thương vong trong trận động đất Nhật Bản 2024 ngày càng tăng. Từ Philippines đến Hàn Quốc, các nhà lãnh đạo ở châu Á và xa hơn nữa đã mở rộng hỗ trợ cho Nhật Bản sau trận động đất mạnh 7,6 độ Richter xảy ra ở bờ biển Nhật Bản vào ngày đầu năm mới.
Văn phòng Nội các Nhật Bản đưa tin hơn 57.000 người đã được sơ tán. “Chúng tôi đã đưa ra lời đề nghị hỗ trợ bằng mọi cách có thể. Trước những thách thức chung về khí hậu trong Vành đai lửa Thái Bình Dương, chúng tôi đoàn kết với Nhật Bản và sẵn sàng hỗ trợ từ Philippines”, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đăng trên nền tảng mạng xã hội X, trước đây gọi là Twitter. Ông cũng cho biết: “Chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với chính phủ Nhật Bản” để đảm bảo phúc lợi cho người Philippines tại Nhật Bản.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã gửi lời chia buồn tới các nạn nhân của trận động đất trong thông điệp gửi Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida. Ông bày tỏ ý định hỗ trợ Nhật Bản phục hồi sau trận động đất. Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Wang Wenbin đã đề cập đến vấn đề này trong một cuộc họp báo: “Chúng tôi gửi lời chia buồn về những mất mát về nhân mạng và sự cảm thông của chúng tôi tới những gia đình đã mất người thân và những người bị thương”.
Trong khi đó, Tổng thống Đài Loan – Thái Anh Văn đã bày tỏ sự cảm thông chân thành trong một bài đăng hôm thứ Hai trên mạng xã hội X. Bà cho biết Đài Loan đã sẵn sàng cung cấp “sự hợp tác cần thiết” cho Nhật Bản. Bộ Ngoại giao Đài Loan đã đề nghị hỗ trợ Nhật Bản thông qua đại sứ quán trên thực tế của nước này ở Đài Bắc. Cơ quan này chỉ đạo các cơ quan liên quan đánh giá phúc lợi của các cá nhân Đài Loan tại Nhật Bản.
3. Sự hỗ trợ từ các quốc gia bên ngoài châu Á
Tổng thống Hoa Kỳ – Joe Biden cho biết suy nghĩ của ông hướng về Nhật Bản và “Hoa Kỳ sẵn sàng cung cấp mọi hỗ trợ cần thiết. Là những đồng minh thân cận, Hoa Kỳ và Nhật Bản chia sẻ mối quan hệ hữu nghị sâu sắc giúp đoàn kết nhân dân chúng ta”.
Trong khi đó, Thủ tướng Anh – Rishi Sunak cũng chia sẻ sâu sắc rằng: “Thủ tướng Fumio Kishida là một người bạn tuyệt vời của Vương quốc Anh và chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ Nhật Bản cũng như đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến”.
Thủ tướng Ý – Giorgia Meloni, Thủ tướng Canada – Justin Trudeau và Tổng thống Pháp – Emmanuel Macron cũng bày tỏ tình đoàn kết với Nhật Bản và đề nghị hỗ trợ.
Ảnh hưởng của động đất Nhật Bản 2024 đến các doanh nghiệp
1. Trận động đất ở Nhật Bản làm gián đoạn hoạt động của FamilyMart, Nippon Steel, Toshiba
Tác động của trận động đất mạnh 7,6 độ Richter tấn công Nhật Bản đã gây ra những ảnh hưởng không nhỏ cho các doanh nghiệp lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ và vận tải. Thiệt hại về cơ sở hạ tầng làm tăng khả năng gián đoạn trên diện rộng trong sản xuất và các chuỗi cung ứng khác.
Tính đến sáng thứ Ba ngày 2/1, khoảng 160 cửa hàng tiện lợi FamilyMart ở các quận Ishikawa, Toyama, Fukui và Niigata đã tạm thời đóng cửa vì động đất, ảnh hưởng đến một khu vực rộng lớn xung quanh khu vực Bán đảo Noto ở quận Ishikawa. Việc đóng cửa là do lệnh sơ tán của địa phương và để đảm bảo an toàn cho nhân viên. Việc giao hàng đến các cửa hàng trong khu vực đã bị trì hoãn do cơ sở hạ tầng, đường sá bị phá huỷ.
/cloudfront-ap-northeast-1.images.arcpublishing.com/sankei/IJ4FWW34QRNH3PFAGWLPY2WC7U.jpg)
Chuỗi cửa hàng tiện lợi 7-Eleven và Lawson cũng đã tạm thời đóng cửa một số cửa hàng và dự kiến việc giao hàng sẽ bị chậm trễ. Chuỗi cửa hàng bách hóa địa phương Daiwa cũng đóng cửa các cửa hàng vào thứ Ba. Những tác động đang lan rộng sang lĩnh vực hậu cần. Kể từ chiều thứ Ba ngày 2/1, hãng vận tải trọn gói Yamato Transport đã tạm dừng dịch vụ đến và đi từ toàn bộ Ishikawa và một số khu vực nhất định của Toyama, đồng thời tạm dừng hoạt động tại các địa điểm được quản lý trực tiếp trên khắp Ishikawa. Công ty đang ưu tiên sự an toàn của nhân viên và không có kế hoạch cụ thể để tiếp tục dịch vụ.
Do hạn chế giao thông do trận động đất gây ra nên việc vận chuyển các gói hàng đến và đi từ các quận Hokkaido, Niigata, Toyama và Fukui cũng bị chậm trễ. Sagawa Express đã tạm dừng giao hàng đến một số khu vực nhất định, bao gồm cả tỉnh Ishikawa. Bưu điện Nhật Bản đang gặp phải sự chậm trễ trong việc giao thư và gói hàng trên một khu vực rộng lớn trên bờ biển Nhật Bản.
Trong lĩnh vực sản xuất, khu vực Naoetsu của Nippon Steel, nơi sản xuất các sản phẩm thép không gỉ, đã phải ngưng hoạt động sau khi trận động đất xảy ra. Cơ sở đã được kiểm tra và chưa có quyết định về khi nào sẽ tiếp tục sản xuất.
Toshiba cho biết rằng họ đã tạm dừng một cơ sở do công ty con Kaga Toshiba Electronics điều hành, nơi đóng vai trò là trung tâm sản xuất chính cho chất bán dẫn điện. Họ cho biết họ chưa quyết định khi nào nhà máy sẽ khởi động lại.
Murata Manufacturing cho biết rằng họ đang đánh giá thiệt hại tại hai cơ sở gần tâm chấn của trận động đất. Công ty nắm giữ khoảng 40% thị phần toàn cầu về tụ điện gốm nhiều lớp cho điện thoại thông minh. Murata cho biết họ chưa xác định được thương tích hoặc thiệt hại nghiêm trọng tại 11 nhà máy khác ở các quận Ishikawa, Fukui và Toyama.
Cho đến nay, không có mối lo ngại nào được xác định tại các nhà máy điện hạt nhân ở khu vực bị ảnh hưởng.
2. Toyota khởi động lại hoạt động sản xuất trong nước sau trận động đất theo đúng kế hoạch
Toyota cho biết do nhiều nhà cung cấp và chi nhánh bị thiệt hại trong trận động đất nên hãng sẽ sử dụng các bộ phận còn tồn kho bên ngoài khu vực bị ảnh hưởng. Công ty sẽ đánh giá tình trạng của các nhà cung cấp trong khoảng thời gian sau ngày 15 tháng 1 trước khi xác định các hoạt động sản xuất sẽ diễn ra. Nhà sản xuất ô tô Toyota trước đó cũng không thể bắt đầu sản xuất vào ngày dự kiến do các nhà cung cấp bị thiệt hại trong trận động đất mạnh 7,6 độ Richter xảy ra ở miền trung Nhật Bản vào ngày đầu năm mới.
Trong những năm gần đây, Toyota đã phải đối mặt với một loạt vấn đề về sản xuất. Cụ thể, vào tháng 10 hãng này buộc phải tạm dừng một phần hoạt động sản xuất trong nước trong 10 ngày sau vụ nổ tại nhà máy của một nhà cung cấp gây thiếu hụt linh kiện lò xo. Vào tháng 3 năm 2022, một cuộc tấn công mạng nhằm vào một nhà cung cấp khác đã khiến tất cả các nhà máy của họ ở Nhật Bản phải ngừng sản xuất.
3. Các nhà sản xuất Nhật Bản tiếp tục sản xuất sau động đất
Các đơn vị doanh nghiệp như Toshiba và Murata đã mở cửa lại nhà máy, nhưng ảnh hưởng thiệt hại vẫn kéo dài. Toshiba, Murata và các nhà sản xuất khác bị ảnh hưởng bởi trận động đất ngày đầu năm mới ở miền trung Nhật Bản đang dần nối lại hoạt động sản xuất, nhưng tác động lên chuỗi cung ứng có thể sẽ kéo dài trong một thời gian.
Toshiba cho biết rằng họ sẽ tiếp tục một phần hoạt động sản xuất vào thứ Tư ngày 3/1 tại cơ sở Kaga Toshiba Electronics ở Nomi, quận Ishikawa. Công ty con sản xuất chất bán dẫn điện dùng trong xe điện và tàu hỏa. Chủ tịch Toshiba, Taro Shimada cho biết: “Các biện pháp khắc phục thiệt hại sau động đất đã có hiệu quả và chúng tôi sẽ tiếp tục sản xuất ở một số dây chuyền”. Shimada cũng chia sẻ thêm công ty vẫn chưa nắm bắt được mức độ tổn thất và sự chậm trễ giao hàng do gián đoạn sản xuất. Họ vẫn chưa quyết định khi nào hoạt động sản xuất đầy đủ sẽ tiếp tục.
Ba nhà máy sản xuất Murata ở quận Toyama và Fukui bắt đầu hoạt động vào thứ Năm ngày 4/1. Năm địa điểm bổ sung ở quận Ishikawa và Fukui dự kiến sẽ hoạt động trở lại theo từng giai đoạn. Hoạt động sản xuất tại hai nhà máy Murata ở Nanao và Anamizu, tỉnh Ishikawa đều gần tâm chấn trận động đất vẫn bị đình chỉ trong khi việc đánh giá thiệt hại vẫn đang tiếp tục diễn ra. Chủ tịch Tsuneo Murata cho biết “có thể sẽ mất một thời gian” để tiếp tục hoạt động tại hai nhà máy. Ông nói: “Chúng tôi sẽ có thể tiếp tục cung cấp hàng tồn kho cho khách hàng. Không có tác động lớn nào đến tốc độ vận hành tại nhà máy sản xuất tụ điện gốm nhiều lớp của chúng tôi.”
Tuy nhiên, tác động của trận động đất tới ngành sản xuất là rất nặng nề và trên phạm vi rộng. Việc khởi động lại ba nhà máy của Trust Pharmatech – một công ty con của Sawai Group Holdings có các sản phẩm bao gồm thuốc điều trị bệnh gút đã bị hoãn lại từ thứ Năm cho đến ít nhất là thứ Ba tuần sau.
Nhà sản xuất chất bán dẫn điện Sanken Electric cho biết rằng một nhà máy ở Shika, quận Ishikawa không có điện. Họ đang đàm phán với công ty điện lực để khôi phục dịch vụ nhưng có thể sẽ mất thời gian để đánh giá thiệt hại.
Tỷ giá yên Nhật sau trận động đất 2024
Đồng yên Nhật đã chạm mức 143 so với đồng đô la vào thứ Tư ngày 3/1, suy yếu khoảng 2 yên kể từ cuối năm 2023 do lãi suất tăng ở Mỹ tăng. Cùng lúc đó, BOJ khó có thể chấm dứt lãi suất âm ngay sau trận động đất nặng nề này.
Lợi suất chuẩn của Kho bạc Hoa Kỳ kỳ hạn 10 năm đã tăng 9,6 điểm cơ bản lên mức cao tới 3,975%. Các nhà đầu tư chốt lợi nhuận và điều chỉnh lượng nắm giữ của họ để theo dõi dữ liệu mới sẽ được công bố trong tuần này. Lợi suất trái phiếu 10 năm đã chạm mức thấp gần 5 tháng vào tuần trước do có đồn đoán rằng Cục Dự trữ Liên bang sẽ sớm bắt đầu cắt giảm lãi suất.
Một số nhà quan sát thị trường đã kỳ vọng BOJ sẽ chấm dứt chính sách lãi suất âm tại cuộc họp của ngân hàng trong tháng này. Tuy nhiên, một động thái như vậy ngày càng được coi là khó xảy ra sau trận động đất mạnh ở bờ biển Nhật Bản. Trong khi nhiều nhà đầu tư ở Mỹ và Châu Âu đã tiếp tục giao dịch sau ngày đầu năm mới thì các nhà đầu tư Nhật Bản vẫn đang trong kỳ nghỉ. Thanh khoản giảm trên thị trường có thể góp phần khiến đồng yên biến động mạnh hơn trong thời gian ngắn sắp tới.
Động đất Nhật Bản 2024 xảy ra đột ngột ngay đầu năm để lại nhiều hậu quả nặng nề. Tuy nhiên, với niềm tin về một năm nhiều khởi sắc của cả đồng yên và thị trường kinh tế, lãnh đạo quốc gia và các doanh nghiệp đang nỗ lực khởi động lại hoạt động kinh doanh một cách nhanh chóng nhất. Sự hỗ trợ kịp thời của các quốc gia khác trên thế giới cũng góp phần đáng kể giúp Nhật Bản phục hồi sau thảm hoạ lớn này.
Ý kiến