M&A lĩnh vực Cung cấp Thực phẩm – Ưu và nhược điểm khi triển khai

Mặc dù quy mô thị trường của ngành bán buôn thực phẩm đang mở rộng nhưng việc mở rộng của xu hướng thương mại điện tử và sự gia tăng giao dịch trực tiếp giữa nhà sản xuất và nhà bán lẻ là những thách thức đối với ngành. Vậy trong một cái nhìn tổng quan hơn, M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm sẽ gồm những xu hướng nào, lợi ích ra sao và có các biện pháp phòng ngừa nào để đảm bảo triển khai thành công? 

Hiện trạng và xu hướng của ngành cung ứng thực phẩm 

1. Ngành cung cấp thực phẩm là gì? 

Kinh doanh bán buôn thực phẩm là doanh nghiệp bán các sản phẩm thực phẩm nói chung cho các nhà bán lẻ và các nhà kinh doanh bán lẻ khác. Kinh doanh bán buôn cũng bao gồm các hoạt động như một đại lý mua bán và trung gian. Cụ thể, đơn vị kinh doanh, công ty thương mại và người bán buôn được phân loại là người bán và họ thường bán thực phẩm cho siêu thị và nhà hàng. 

Một đặc điểm của ngành cung ứng thực phẩm là nó có cấu trúc phân cấp từ người bán buôn cấp một đến cấp ba dọc theo dòng phát triển của ngành thương mại. Đó là một chuỗi quá trình bao gồm một nhà cung ứng thực phẩm cấp một mua hàng từ nhà sản xuất, một nhà cung ứng thứ cấp kết nối nhà cung ứng cấp một với một nhà cung ứng cấp ba, và nhà cung ứng cấp ba kết nối nhà cung ứng cấp hai với các cửa hàng bán lẻ. 

Ngoài ra, vì là mô hình kinh doanh kiếm lợi nhuận từ vị trí trung gian nên tỷ lệ chi phí cao và không thể mong đợi tỷ suất lợi nhuận lớn. Theo nghiên cứu của Tập đoàn Ngân hàng Sumitomo Mitsui, tỷ lệ chi phí bán hàng trong ngành cung ứng thực phẩm cao tới 84%, cho thấy rất khó kiếm được lợi nhuận so với các ngành khác. 

2. Thực trạng ngành cung ứng thực phẩm 

Tình trạng của ngành cung cấp thực phẩm hiện nay là gì? Theo khảo sát của Cục Thống kê, doanh số bán buôn trong ngành bán buôn thực phẩm, bao gồm cả đồ uống, đã tăng lên kể từ năm 2020 và có thể nói thị trường vẫn đang trong quá trình tăng trưởng khá ấn tượng. Mặt khác, trong những năm gần đây, khi các doanh nghiệp bán lẻ như cửa hàng tiện lợi, siêu thị ngày càng có quy mô lớn hơn, giao dịch trực tiếp tăng lên và doanh số thương mại điện tử mở rộng, dẫn đến sự gia tăng các giao dịch không thông qua người cung ứng, tạo ra cơn gió ngược cho ngành bán buôn thực phẩm.  

Hơn nữa, cái gọi là “Vấn đề hậu cần 2024” – quy định khắt khe hơn về thời gian làm thêm giờ sẽ được áp dụng đối với các tài xế trong ngành hậu cần, bắt đầu từ năm 2024, cũng là một mối đe dọa đối với ngành cung cấp thực phẩm. Đối với ngành cung cấp thực phẩm vốn có tỷ lệ chi phí cao ngay từ đầu, chi phí hậu cần tăng sẽ tác động trực tiếp và dẫn đến việc giảm lợi nhuận. Có thể nói, môi trường ngày càng trở nên khắt nghiệt hơn đối với ngành bán buôn thực phẩm. 

3. Tương lai nào cho ngành cung cấp thực phẩm? 

Ngành cung ứng thực phẩm đang gặp nhiều khó khăn như hiện nay, liệu sẽ thay đổi như thế nào trong thời gian tới? Tại Nhật Bản, quốc gia mà dân số vẫn đang tiếp tục giảm, thị trường bán lẻ và cung ứng thực phẩm dự kiến ​​sẽ bị thu hẹp. Ngoài ra, giá mua và chi phí hậu cần tăng sẽ gây khó khăn cho việc tăng tỷ suất lợi nhuận. 

Trong bối cảnh đó, người ta kỳ vọng rằng việc tái tổ chức thông qua M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm, chẳng hạn như sáp nhập giữa các nhà bán buôn thực phẩm nhỏ, sẽ tiến triển hơn nữa trong tương lai. Ngoài ra, sẽ ngày càng có nhiều trường hợp các công ty tìm được lối thoát ở thị trường nước ngoài, thị trường được kỳ vọng sẽ phát triển tốt hơn. 

4. Xu hướng M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm 

Dự đoán thị trường nội địa sẽ bị thu hẹp, M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm thời gian gần đây đã được coi là phương pháp sinh tồn trong ngành cung cấp thực phẩm. Trong số 132 thương vụ mua bán công ty cung cấp thực phẩm được hoàn tất trong toàn ngành thực phẩm vào năm tài chính 2022, có 55 thương vụ thuộc ngành cung ứng thực phẩm. 

Trong một môi trường khắc nghiệt, nơi thị trường tiếp tục thu hẹp và chi phí vẫn không ngừng tăng lên, việc các nhà cung ứng thực phẩm sẽ mở rộng quy mô và tổ chức lại ngành thông qua M&A là điều khó tránh khỏi. Ngoài ra, các nhà quản lý doanh nghiệp bán buôn nhỏ đang “già đi” và M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm đang thu hút sự chú ý như một phương tiện để đảm bảo người kế nhiệm. Vì lý do này, dự kiến ​​số lượng các thương vụ M&A trong ngành bán buôn thực phẩm sẽ tiếp tục tăng. 

Ưu điểm của M&A trong ngành cung ứng thực phẩm 

1. Lợi ích của công ty nhận chuyển nhượng 

1.1. Tăng thị phần cho từng sản phẩm 

Một cách để duy trì khả năng cạnh tranh ở thị trường nội địa vốn được dự báo sẽ bị thu hẹp là tăng thị phần từng sản phẩm. Nếu có thể mua lại các công ty kinh doanh cùng loại sản phẩm thông qua M&A, công ty nhận chuyển nhượng sẽ có thể tăng thị phần của mình trong một khu vực cụ thể và giành được lợi thế so với đối thủ cạnh tranh. 

1.2. Mở rộng hoạt động kinh doanh sang các lĩnh vực mới 

Trong ngành cung ứng thực phẩm, thị phần khu vực cũng là yếu tố quan trọng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc phát triển mạng lưới phân phối ở khu vực mà trước đây công ty chưa mở rộng đòi hỏi phải đàm phán với nhiều bên và nghiên cứu thị trường, điều này hoàn toàn không hề dễ dàng. M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm là phương pháp cần được cân nhắc để có thể nhanh chóng mở rộng quy mô kinh doanh. 

1.3. Có khả năng xử lý các sản phẩm và thương hiệu mới 

Các sản phẩm được xử lý trong ngành cung ứng thực phẩm bao gồm nhiều loại thực phẩm khác nhau, vì vậy có những lĩnh vực mà ngay cả các công ty lớn cũng chưa thể thâm nhập. Đặc biệt, ở khu vực nông thôn, có những nguyên liệu có sức mạnh thương hiệu độc đáo là sản phẩm đặc sản của địa phương, doanh nghiệp nào ưu tiên những sản phẩm này sẽ có lợi thế lớn. 

Vì việc xây dựng sức mạnh thương hiệu khó đạt được trong thời gian ngắn nên việc mua lại các sản phẩm, thương hiệu hiện có thông qua M&A sẽ là lợi thế lớn cho công ty mua lại. 

2. Lợi ích của công ty chuyển nhượng 

2.1. Bảo đảm cho thế hệ kế nhiệm tiếp theo 

Theo khảo sát của Tokyo Shoko Research, độ tuổi trung bình của chủ doanh nghiệp sẽ là 63 tuổi tính đến năm 2022, cao nhất từ ​​trước đến nay và độ tuổi già đi của chủ doanh nghiệp đang ngày càng gia tăng không chỉ trong ngành bán buôn thực phẩm. 

Đối với các công ty cung cấp thực phẩm vừa và nhỏ có người quản lý lớn tuổi, M&A có thể là một cách giải quyết vấn đề người kế nhiệm. Trong ngành bán buôn thực phẩm, hoạt động kinh doanh thường dựa trên các kênh bán hàng độc đáo và mối quan hệ tin cậy với các đối tác kinh doanh đã được xây dựng trong nhiều năm, do đó, việc đào tạo những người kế nhiệm trong một thời gian ngắn có thể không dễ dàng. Thay vì tập trung vào việc đào tạo những người kế thừa của chính mình, việc tìm kiếm một công ty để tiếp quản hoạt động kinh doanh thông qua mua bán công ty cung cấp thực phẩm cũng có thể là một lựa chọn hiệu quả. 

2.2. Ổn định việc quản lý 

Các nhà bán buôn thực phẩm quy mô nhỏ, vừa hoặc rất nhỏ có thể gặp khó khăn hơn trong việc ứng phó với thị trường nội địa đang bị thu hẹp so với các công ty lớn hơn mới nổi trong cùng ngành nghề. Ngoài ra, có thể có trường hợp doanh nghiệp không có đủ tiềm lực tài chính để chống chọi với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và chi phí tăng lên trong tương lai. 

Vì lý do này, bán hàng và kế thừa kinh doanh thông qua M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm là lựa chọn hiệu quả để ổn định quản lý và đảm bảo việc làm cho người lao động trong tương lai. 

2.3. Những tiến bộ trong việc chuyển đổi số 

Trong những năm gần đây, nhu cầu về chuyển đổi kỹ thuật số đã được công nhận hầu như ở tất cả các ngành nghề và ngày càng có nhiều công ty đang nỗ lực cải tổ hoạt động, nâng cao năng suất bằng công nghệ kỹ thuật số. Ngành cung ứng thực phẩm cũng không ngoại lệ, nâng cao năng suất thông qua chuyển đổi số đã trở thành vấn đề cấp thiết trong bối cảnh chi phí logistics và giá mua hàng tăng cao. 

Tuy nhiên, đầu tư vốn cho công cuộc số hoá không hề dễ dàng đối với các nhà cung cấp thực phẩm quy mô vừa và nhỏ do những rào cản như thiếu vốn và bí quyết. Mặt khác, do nhiều công ty nhận M&A là công ty lớn nên có trường hợp kỹ thuật số hoá tương đối tiến bộ. Thông qua M&A, có khả năng bí quyết chuyển đổi số và vốn đầu tư sẽ được chuyển giao cho công ty được chuyển nhượng. 

Những điểm cần lưu ý khi tiến hành M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm 

1. Bối cảnh cần quan tâm đối với công ty nhận chuyển nhượng 

1.1. Sản phẩm, thương hiệu có điểm mạnh không? 

Trong M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm, điều quan trọng là công ty nhận chuyển nhượng phải hiểu chính xác sức mạnh thương hiệu của sản phẩm do công ty chuyển nhượng nắm giữ. Công ty nhận chuyển nhượng cũng nên điều tra xem liệu nó có tạo ra sự phối hợp cho hoạt động kinh doanh hiện tại của công ty hay không. Chẳng hạn trong trường hợp, một công ty độc quyền kinh doanh các sản phẩm mang thương hiệu khu vực như rượu sake và trái cây có thể được cho là có lợi thế hơn so với các đối thủ cạnh tranh, ngay cả khi công ty đó có quy mô nhỏ. 

Nếu doanh nghiệp có thể mua lại những công ty như vậy thông qua M&A, họ sẽ có thể đạt được sức mạnh thương hiệu trong một khoảng thời gian ngắn mà thông thường sẽ mất nhiều thời gian. 

1.2. Đâu là những kênh bán hàng mà công ty nhận chuyển nhượng vẫn chưa có? 

Trong ngành cung cấp thực phẩm, ngay cả những công ty tưởng chừng như nhỏ cũng có thể có kênh bán hàng và khách hàng hùng mạnh cho một số khu vực hoặc sản phẩm nhất định. 

Cũng giống như bí quyết kinh doanh được tích lũy thông qua quản lý hàng ngày, không thể có được các kênh bán hàng và cơ sở khách hàng độc đáo trong một khoảng thời gian ngắn. Đây là điểm mạnh của một công ty khó có thể nhận thấy nếu chỉ nhìn vào những con số như báo cáo tài chính. Khi mua lại một công ty thông qua M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm, cần điều tra cẩn thận các khía cạnh không được phản ánh trong các chỉ số quản lý, chẳng hạn như đối tác kinh doanh của công ty ứng viên và danh tiếng trong khu vực. 

2. Bối cảnh cần quan tâm đối với các công ty chuyển nhượng 

2.1. Đã có nhận định đúng đắn về điểm mạnh của công ty hay chưa? 

Để việc mua bán thông qua M&A diễn ra thành công, điều quan trọng là phải hiểu chính xác điểm mạnh của công ty trong mối tương quan với nhu cầu của công ty nhận chuyển nhượng. Chẳng hạn công ty cần thu hút những điểm mạnh giúp có được sự khác biệt với các công ty khác, chẳng hạn như có kênh bán hàng và khách hàng độc đáo mà các công ty lớn không có hoặc có thị phần lớn và danh tiếng cao cho một sản phẩm cụ thể. 

Biết chính xác điểm mạnh của doanh nghiệp cũng sẽ rất hữu ích khi đàm phán giá bán với công ty nhận chuyển nhượng. Nhìn chung, công ty nhận thầu có lợi thế hơn trong việc đàm phán giá trong M&A. Tuy nhiên, nếu bạn có những yếu tố khác biệt như thế mạnh, bí quyết, kênh bán hàng mà công ty nhận chuyển nhượng không có thì bạn sẽ có thể tiếp cận đàm phán ở thế vững vàng. 

2.2. Liệu việc chuyển nhượng có đảm bảo mang lại việc làm ổn định cho người lao động? 

Khi mua bán công ty cung cấp thực phẩm được thực hiện, chắc chắn các nhân viên trong công ty sẽ lo ngại liệu công việc của họ có tiếp tục ổn định hay không. Nếu người quản lý không giải thích thỏa đáng cho nhân viên về những gì sẽ thay đổi do M&A và không thuyết phục được họ thì có nguy cơ dẫn đến suy giảm động lực của nhân viên và kéo theo đó là nguy cơ sụt giảm doanh thu trên quy mô lớn. 

Khi thực hiện M&A, điều quan trọng là phải điều tra trước xem công ty nhận có đủ cơ sở quản lý để tiếp tục hoạt động kinh doanh ổn định hay không và liệu công ty đó có được sự tin tưởng của xã hội xứng đáng để tiếp quản công việc kinh doanh hay không. 

Các thương vụ M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm đã triển khai thành công 

1. Kameda Seika sát nhập Meissen thành công ty con 

Năm 2019, Kameda Seika mua lại Meissen, một nhà cung ứng thực phẩm chuyên sản xuất gạo lứt. Kameda Seika đang cố gắng phát triển các hoạt động kinh doanh khác ngoài sản phẩm chính là bánh gạo. Đối với Kameda Seika, Meissen là công ty có thế mạnh về đồ ngọt và bánh mì làm từ gạo lứt, là đối tác hoàn hảo để thể hiện sức mạnh tổng hợp. Đây có thể nói là một ví dụ về việc mua lại sản phẩm và kênh bán hàng mới thông qua M&A với một nhà cung cấp thực phẩm. 

2. Yamaya sát nhập Chimney thành công ty con 

Năm 2013, nhà cung cấp rượu Yamaya đã mua lại Chimney, một chuỗi cửa hàng izakaya. Thông qua đó, Yamaya đang mở rộng các kênh bán đồ uống có cồn tới các izakaya dưới sự bảo trợ của mình. Đây có thể nói là một ví dụ về việc một công ty mở rộng kênh bán hàng cho các sản phẩm mà họ kinh doanh thông qua M&A ở một ngành khác và tận hưởng rất nhiều lợi ích từ M&A trong ngành bán buôn. 

3. Toho sát nhập một công ty nước ngoài cùng ngành thành công ty con 

Toho là một nhà cung ứng thực phẩm thương mại, đang đẩy mạnh M&A ở nước ngoài trước dự đoán thị trường nội địa đang bị thu hẹp. Vào năm 2020, họ đã mua lại một công ty khác cùng ngành ở Hồng Kông, đánh dấu lần mở rộng ra nước ngoài thứ ba của thương hiệu lớn này. Đông Nam Á, nơi Toho đang tập trung hoạt động, tiếp tục chứng kiến ​​sự gia tăng dân số và tăng trưởng kinh tế. Đây có thể nói là một ví dụ về việc nắm bắt sự tăng trưởng ở thị trường nước ngoài thông qua M&A. 

Ngành cung cấp thực phẩm phải đối mặt với nhiều thách thức cần vượt qua, bao gồm thị trường bị thu hẹp do tỷ lệ sinh giảm và dân số già ở Nhật Bản, cũng như giá cả tăng và vấn đề hậu cần năm 2024. Để phát triển trong môi trường này, việc mở rộng quy mô, giới thiệu sản phẩm mới và mở rộng kênh bán hàng là điều cần thiết. Để đạt được những mục tiêu này, M&A lĩnh vực cung cấp thực phẩm có thể là một lựa chọn hiệu quả cho các doanh nghiệp.