Kinh ngạc với sự đa dạng của đồ truyền thống Nhật Bản

Nhật Bản là một trong những quốc gia có lịch sử phát triển lâu đời, nhờ vậy mà các nét văn hoá truyền thống của đất nước cũng đa dạng và phong phú hơn rất nhiều. Nếu bạn không tin, hãy thử điểm qua đồ truyền thống của Nhật Bản cùng JapanBiz trong bài viết dưới đây! Bạn sẽ hoàn toàn bất ngờ vì số lượng và sự đặc sắc chỉ của quần áo truyền thống mà thôi. 

Kimino – trang phục làm nên tên tuổi của Nhật Bản với cộng đồng quốc tế ra đời như thế nào? 

Có thể bạn không biết nhiều về Nhật Bản và các văn hoá truyền thống của quốc gia này, nhưng chắc chắn đã từng nghe qua về kimono. Kimono là một trong những các đồ truyền thống của Nhật Bản nổi tiếng nhất cho đến thời điểm hiện tại và vẫn tiếp tục được sử dụng cho đến thời điểm hiện tại. Vậy kimino đã trải qua lịch sử phát triển như thế nào để giữ vững vị thế của món đồ truyền thống Nhật? 

1. Kimono dưới thời kỳ Nara 

Ban đầu, “kimono” là từ tiếng Nhật để chỉ quần áo. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, từ này được dùng để chỉ trang phục truyền thống của Nhật Bản. Kimono mà chúng ta được nhìn thấy ngày nay ra đời vào thời Heian (794 – 1185). 

Từ thời cổ đại, và suốt thời kỳ Nara (710 – 794), người Nhật thường mặc một trong hai bộ quần áo bao gồm quần áo trên và dưới riêng biệt (quần tây hoặc váy), hoặc quần áo một mảnh. 

2. Kimono thời Heian 

Vào thời Heian (794 – 1185), một kỹ thuật may kimono mới đã được phát triển. Đây được gọi là phương pháp cắt theo đường thẳng, nó liên quan đến việc cắt các mảnh vải theo đường thẳng và khâu chúng lại với nhau. Với kỹ thuật này, các nhà sản xuất kimono không phải bận tâm đến hình dáng cơ thể của người mặc. 

Những bộ kimono cắt thẳng phù hợp với mọi điều kiện thời tiết: chúng có thể được mặc nhiều lớp để giữ ấm vào mùa đông, và những bộ kimono làm bằng vải thoáng khí như vải lanh rất thoải mái khi mặc vào mùa hè. Những ưu điểm này đã giúp kimono trở thành một phần trong cuộc sống hàng ngày của người dân Nhật Bản. 

Theo thời gian, khi thói quen mặc kimono nhiều lớp trở thành mốt, người Nhật bắt đầu chú ý đến việc những bộ kimono có màu sắc khác nhau trông như thế nào khi kết hợp với nhau và họ phát triển khả năng nhạy cảm cao hơn với màu sắc. Thông thường, sự kết hợp màu sắc đại diện cho màu sắc theo mùa hoặc giai cấp chính trị mà một màu thuộc về. Chính trong thời gian này, những gì chúng ta nghĩ về sự kết hợp màu sắc truyền thống của Nhật Bản đã phát triển. 

Trong thời kỳ này kéo dài từ cuối thời Nara (710 – 794) và thời Heian (794 – 1185), trang phục mà mọi người mặc bắt đầu khác nhau tùy thuộc vào địa vị xã hội của họ là thành viên của giới quý tộc hay công dân bình thường. Giới quý tộc bắt đầu mặc quần áo che kín tay chân và khó di chuyển trong khi những người bình thường mặc quần áo trông giống quần áo hiện đại hơn, với tay áo thẳng hơn, ít hoa văn hơn và khả năng vận động tốt hơn. 

3. Kimono dưới thời Kamakura 

Trong thời kỳ Kamakura (1185 – 1333) và thời kỳ Muromachi (1336 – 1573), cả nam và nữ đều mặc những bộ kimono sáng màu. Khi tầng lớp chiến binh phát triển quyền lực, họ sẽ ra chiến trường trong trang phục có màu sắc lòe loẹt đại diện cho các nhà lãnh đạo của họ. 

4. Kimono thời Edo 

Trong thời kỳ Edo (1603 – 1867), gia tộc chiến binh Tokugawa cai trị Nhật Bản. Đất nước bị chia cắt thành các lãnh địa phong kiến ​​do các lãnh chúa cai trị. Các samurai của mỗi miền mặc “đồng phục samurai”, bao gồm một bộ kimono và một kamishimo mặc bên ngoài kimono, và được xác định bằng các hoa văn trên kamishimo cứng để làm nổi bật vai và hakama, một loại quần giống như váy. Khi các kỹ thuật may kimono phát triển nhanh chóng, kimono đã trở thành một loại hình nghệ thuật. Kimono trở nên có giá trị hơn, và cha mẹ truyền lại cho con cái như vật gia truyền. 

5. Từ thời Minh Trị đến nay 

Trong thời kỳ Minh Trị (1868 – 1912), Nhật Bản chịu ảnh hưởng nặng nề của các nền văn hóa nước ngoài. Chính phủ khuyến khích người dân áp dụng quần áo và thói quen phương Tây. Các quan chức chính phủ và quân nhân được pháp luật yêu cầu mặc quần áo phương Tây cho các buổi họp mang tính chính thức (Luật này ngày nay không còn hiệu lực nữa). Mặt khác, những công dân bình thường được yêu cầu mặc kimono có trang trí gia huy của họ, được gọi là kamon, xác định nguồn gốc gia đình họ vào những dịp trang trọng. Loại kimono này được gọi là mantsuki. Kể từ đó, montsuki trở thành trang phục chính thức của người Nhật. 

Ngày nay, người Nhật hiếm khi mặc kimono trong cuộc sống hàng ngày, họ dùng chúng như haregi (quần áo trang trọng) cho các dịp như lễ cưới, đám tang và lễ tốt nghiệp đại học. Chúng cũng được mặc trong các buổi trà đạo và các sự kiện đặc biệt khác, chẳng hạn như lễ hội mùa hè và tanabata. 

Tìm hiểu về trang phục truyền thống của nam và nữ Nhật Bản 

Khi nhắc đến trang phục truyền thống của Nhật Bản, chúng ta thường chỉ nghĩ đến kimono. Tuy nhiên, bên cạnh kimono, Nhật Bản thật sự sẽ khiến bạn kinh ngạc với sự đa dạng của đồ truyền thống quốc gia này. Trong khi một số không còn phổ biến như trước, nhiều người Nhật vẫn mặc chúng vào những dịp đặc biệt. Hãy cùng tìm hiểu thêm về lịch sử trang phục truyền thống của Nhật Bản nhé! 

Bộ kimono hiện đại đầu tiên đã có từ thời Heian (794 – 1185). Nguyên liệu làm kimono bao gồm vải dệt, bông, vải lanh và lụa. Tùy thuộc vào loại vải và kiểu dáng mà giá của một bộ kimono cũng khác nhau. Vải của nó dài khoảng 12 – 13 m, rộng 36 – 40cm, được cắt thành tám mảnh và khâu lại với nhau để tạo ra hình dạng cơ bản của một bộ kimono. Các tấm vải được Obi xếp chồng lên nhau và cố định các vị trí nối lại. 

Không chỉ khác lạ từ kiểu dáng mà quy trình mặc kimono cũng đòi hỏi phải nắm rõ các bước sao cho phù hợp. Nó thường chỉ có một cỡ duy nhất và người mặc cần thắt lại cho vừa với cơ thể. Mặt khác, kimono của nam giới thường có màu xanh đậm hoặc đen. Thay vì thêu hoa văn cầu kỳ, họ thêu gia huy đơn giản. Trong khi đó, kimono dành cho phụ nữ có nhiều loại tùy thuộc vào người mặc, thời gian, sự kiện và địa điểm mặc bộ đồ truyền thống của Nhật. 

1. Các loại kimono khác nhau dành cho phái nữ 

• Furisode là trang phục dành cho các cô gái trẻ độc thân với màu sắc tươi sáng, nhiều hoa văn trang trí trên chất liệu lụa mỏng manh, đặc điểm nổi bật nhất là ống tay dài và rộng. Bộ kimono này dành cho các sự kiện quan trọng như lễ trưởng thành (diễn ra hàng năm vào ngày 20/1) và lễ tốt nghiệp vào tháng 3 và tháng 4. 
• Tomesode là áo choàng trang trọng dành cho phụ nữ đã có gia đình. Không giống như furisode, tay áo của nó ngắn và màu cơ bản trên thân áo là màu đen. Có thể có những hoa văn đơn giản với màu sắc trang nhã ở gần dưới cùng của bộ kimono. 
• Houmongi chủ yếu dành cho phụ nữ đã có gia đình. Họ thường mặc chúng trong các buổi tiệc trà, họp mặt gia đình hoặc các chuyến viếng thăm theo nghi lễ truyền thống. Houmongi giống như một bức tranh đẹp vì các họa tiết của nó đều được kết nối với nhau để tạo nên một bức tranh lớn. Trước đây, các bậc cha mẹ Nhật Bản thường coi Houmongi là món quà tặng con gái khi đi lấy chồng. 
• Tsukesage theo truyền thống là dành cho các bữa tiệc, khi cắm hoa và dự đám cưới của bạn bè. Áo có họa tiết đơn và sáng chạy dọc thân và lưng áo. 
• Komon được mặc vào những ngày thường và được trang trí hoàn toàn bằng những họa tiết nhỏ và nhẹ nhàng. 
• Tsumugi được mặc trong những dịp bình thường nhưng với hoa văn sáng sủa và đơn giản hơn. 

2. Đồ truyền thống của Nhật Bản Uchikake và Shiromuku 

Uchikake được dùng làm áo khoác ngoài bộ kimono của cô dâu Nhật Bản trong ngày cưới. Nó thường có màu đỏ và được thiết kế với các họa tiết hoa, uyên ương và sếu. Trong thần thoại Nhật Bản, sếu là sinh vật ngàn năm tượng trưng cho sự trường thọ, mang lại may mắn cho các cặp đôi. Ngày nay, hầu hết các cô dâu Nhật Bản đều chọn chiếc váy uchikake màu trắng truyền thống của Nhật Bản bởi vẻ đẹp thuần khiết và thanh lịch của nó. 

Dưới lớp uchikake, các cô dâu mặc shiromuku – bộ kimono trắng tinh khiết, trang trọng nhất. Mặc dù đơn giản nhưng nó mang một ý nghĩa sâu sắc: thể hiện vẻ đẹp thuần khiết nhất của cô dâu và tượng trưng cho sự khởi đầu của một hành trình mới. Shiromuku có một cái đuôi tròn và đủ dài để chạm đất. Nó cũng đi kèm với một chiếc băng đô vải trắng gọi là tsunokakushi. 

3. Yukata 

Yukata có kiểu dáng tương tự như kimono nhưng sử dụng chất liệu vải cotton, mỏng nhẹ, dễ thấm hút mồ hôi, mang lại cảm giác thoải mái cho người mặc. Do đó, yukata chủ yếu dành cho mùa hè và mùa xuân do thời tiết ấm hơn và cử động dễ dàng hơn. 

Ngày nay, yukata được mặc trong các lễ hội mùa hè hoặc sau khi tắm. Trước đây, người Nhật mặc yukata như bộ đồ ngủ với đường may và màu sắc đơn giản. Ngày nay, nó đã trở thành trang phục mùa hè yêu thích của giới trẻ Nhật Bản, vì vậy mà các họa tiết và đường may trên bộ đồ cũng dần trở nên bắt mắt hơn. 

Ngoài ra, mọi người mặc yukata tại Bon-Odori, một lễ hội mùa hè nổi tiếng của Nhật Bản. Khách du lịch Nhật Bản cũng có thể nhìn thấy những người mặc yukata tại các quán trọ truyền thống của địa phương. 

4. Hakama 

Hakama là loại quần truyền thống của Nhật Bản với phần chân xếp nếp, bồng bềnh giống như một bộ com-lê. Mặc dù các tiều phu là những người đầu tiên mặc chúng nhưng hakama vẫn là trang phục chủ đạo trong thời trang Nhật Bản. 

Nam giới thường mặc chúng trong hầu hết các tình huống và nữ sinh viên tốt nghiệp đôi khi cũng mặc chúng. Các vận động viên trong các môn thể thao cổ điển của Nhật Bản như bắn cung hay judo mặc hakama. Tuy nhiên, cũng có những phiên bản hakama đương đại và những người tạo xu hướng mặc chúng với trang phục hàng ngày của phương Tây. 

5. Fundoshi 

Fundoshi là trang phục truyền thống của nam giới Nhật Bản với một chiếc khố thường được mặc bởi những người đàn ông lao động chân tay. Nếu bạn có thể tham dự Hakata Gion Yamakasa ở Fukuoka, tỉnh Kyushu, bạn có thể thấy những người đàn ông và cậu bé mặc fundoshi trong các hoạt động của lễ hội. 

6. Hanten 

Áo sơ mi Hanten là một loại quần áo rất phổ biến đối với người dân Nhật Bản, bắt đầu xuất hiện từ thời Edo (1603 – 1867) và dần dần trở nên phổ biến hơn vào thế kỷ XVIII. 

Hanten là loại áo khoác hàng ngày của những người bán hàng hoặc nghệ nhân ở các làng nghề. Chiếc áo khoác này có cổ áo được may bằng vải sa tanh đen, có dây buộc ở giữa, phù hợp với tất cả mọi người, không phân biệt giới tính. Vì áo Hanten tương đối mỏng nên để mặc vào mùa đông, người ta sẽ tết một chiếc áo lót kimono cả bên trong và bên ngoài để giúp giữ ấm cơ thể. 

7. Happi 

Ban đầu những người giúp việc gia đình mặc happi, chứng tỏ họ thuộc về một gia đình cụ thể. Về sau, các cửa hàng dần sử dụng áo happi thay thế cho đồng phục tổ chức để tặng cho các tập thể. Những chiếc áo happi đầu tiên được làm từ vải cotton với hai màu nâu và chàm, nhưng hiện nay để đáp ứng nhu cầu thời trang hiện nay, những chiếc áo happi đã có nhiều màu sắc bắt mắt hơn. 

Các loại phụ kiện truyền thống Nhật Bản được kết hợp cùng trang phục 

1. Kanzashi 

Khi phụ nữ Nhật Bản mặc kimono, họ thường sử dụng kanzashi – đồ trang trí tóc, để làm đẹp thêm cho kiểu tóc truyền thống của Nhật Bản. Kanzashi có lịch sử lâu đời và vẫn được nhiều người sử dụng trong thời hiện đại. Khi tham dự một sự kiện trang trọng, nhiều phụ nữ sẽ cài kanzashi trên tóc. 

Có nhiều loại kanzashi bao gồm Tama (quả bóng) kanzashi, Hirauchi (phẳng) kanzashi, Yuremono (đu đưa) kanzashi, Musubi (nút thắt) kanzashi, Tsumami (núm thủ công) kanzashi và Bachi gata (hình quạt) kanzashi. Lược chải tóc cũng có thể được trang trí đẹp mắt và dùng làm phụ kiện trang trí tóc. 

2. Tabi 

Tabi là loại tất truyền thống của Nhật Bản có từ thế kỷ XV. Chúng thường được làm bằng bông và được mặc bởi cả phụ nữ và nam giới cùng với những đôi giày như zori và đôi khi là geta khi mọi người mặc kimono. 

3. Jika-tabi 

Chúng là một loại tabi nhưng được làm bằng chất liệu nặng hơn, thô hơn và thường có đế cao su. Trong khi tabi được dùng làm tất, thì jika-tabi thường được dùng làm giày dép bên ngoài giống như một đôi ủng. Chúng được sử dụng bởi công nhân xây dựng, nông dân, người làm vườn, người kéo xe và những người lao động khác. 

4. Geta 

Geta là loại dép truyền thống của Nhật Bản trông giống như dép xỏ ngón. Phong cách cổ điển nhất của geta bao gồm một tấm đế bằng gỗ chắc chắn được nâng lên bằng hai chốt nhỏ hơn. Trên đầu giày, bạn sẽ tìm thấy dải vải hình chữ v được gọi là hanao. Oiran, những kỹ nữ cấp cao trong thời kỳ Edo ở Nhật Bản, mặc áo koma-geta hoặc mitsu-ashi cao, sơn mài (nghĩa đen là “ba chân”) khi đi diễu hành với những người hầu cận của họ. 

5. Zori 

Zori là loại dép truyền thống trông tương tự như geta, và có thể được làm bằng rơm, vải, gỗ sơn mài, da hoặc cao su. Zori của nữ luôn có phần gót nhô cao trong khi zori của nam luôn bằng phẳng. Một số zori của phụ nữ được trang trí đẹp mắt được mặc cùng với kimono. 

6. Okobo 

Okobo, còn được gọi là pokkuri, là loại dép bệt bằng gỗ được các cô gái trẻ, phụ nữ và Maiko (geisha tập sự) ở một số vùng của Nhật Bản mang. Chúng thường được tạo ra từ một khối gỗ đặc, có kích thước từ 10 đến 15cm và thường có những chiếc chuông nhỏ được buộc vào mặt dưới của sườn giày. 

7. Hachimaki 

Hachimaki là một chiếc khăn đội đầu của Nhật Bản, thường được làm bằng vải đỏ hoặc trắng. Truyền thuyết Nhật Bản nói rằng hachimaki củng cố tinh thần và giữ cho bạn an toàn khỏi những linh hồn xấu xa và ác quỷ. Người ta cho rằng xu hướng này bắt đầu với các samurai, những người đeo băng đô dưới mũ bảo hiểm của họ để thấm mồ hôi và giữ mũ cố định trong trận chiến. Ngày nay, chúng được mặc như một biểu tượng của nỗ lực hoặc lòng dũng cảm, đặc biệt là bởi những người trong quân đội hoặc học sinh trong kỳ thi, hoặc tại các lễ hội. 

8. Tenugui 

Tenugui trong tiếng Nhật có nghĩa là lau tay. Tenugui là một loại khăn bông đã được các hộ gia đình Nhật Bản sử dụng từ thế kỷ thứ XIX. Những chiếc khăn đa năng này được sử dụng hàng ngày như khăn lau tay, khăn lau bát đĩa và khăn lau mặt. Chúng thường có kích thước khoảng 35 x 90cm, được dệt trơn và hầu như luôn được nhuộm bằng một số hoa văn, chúng thường có kiểu dáng đẹp và nhiều màu sắc, người ta còn dùng chúng làm khăn quấn đầu hoặc băng đô. Đôi khi chúng thậm chí còn được sử dụng làm đồ trang trí và treo trên tường như những tấm thảm. 

Bạn cũng có thể mua tại các cửa hàng đặc sản, nhưng lưu ý rằng giá cả khá mắc có thể khiến bạn tốn kha khá hầu bao. Nếu bạn đang tìm kiếm một món quà lưu niệm tuyệt vời hoặc chỉ để thử một số trang phục truyền thống của Nhật Bản, hãy tìm đến các cửa hàng cho thuê kimono. Tại các điểm du lịch như Kawagoe, Kamakura, quận Gion ở Kyoto hay Asakusa ở Tokyo, bạn sẽ tìm thấy nhiều lựa chọn khác nhau để thuê kimono, một số thậm chí bao gồm cả chụp ảnh hoặc tiệc trà. 

Quần áo và phụ kiện truyền thống Nhật Bản là một phần quan trọng của văn hóa Nhật Bản. Một số truyền thống đã có hàng thế kỷ và mọi người rất tự hào khi mặc trang phục phù hợp cho các sự kiện, nhất là các sự kiện mang tính truyền thống quốc gia. Khi bạn ở Nhật Bản, bạn sẽ có cơ hội tìm thấy những người mặc những món đồ khác nhau, đặc biệt là khi bạn đến thăm các khu vực truyền thống hoặc các khu du lịch.