Trong văn hóa Nhật Bản, tang lễ không chỉ là dịp tiễn biệt người đã khuất mà còn là nơi thể hiện sự tôn trọng và lòng biết ơn giữa con người với nhau. Một trong những nghi thức quan trọng nhưng ít được người nước ngoài biết đến là việc tặng “quà đáp lễ Henrei” (返礼品) cho khách viếng tang. Đây không đơn thuần là món quà vật chất, mà còn mang giá trị tinh thần sâu sắc, phản ánh nét đẹp văn hóa “omotenashi” – lòng hiếu khách và tri ân truyền thống của người Nhật.
Mục lục
Quà Henrei là gì?
“Henrei” (返礼) là từ ghép trong tiếng Nhật mang nghĩa “trả lễ”, “đáp lễ”. Trong ngữ cảnh tang lễ, Henrei là những món quà mà gia đình người đã khuất chuẩn bị để gửi tặng lại những người đến viếng, như một cách bày tỏ sự cảm ơn vì đã chia buồn và tiễn đưa người thân của họ.
Khác với nhiều nền văn hóa nơi khách viếng thường chỉ mang theo vòng hoa hay tiền phúng điếu, ở Nhật Bản, nghi thức trao quà Henrei thể hiện tinh thần lịch sự, chu đáo và sự trân trọng mối quan hệ giữa con người – ngay cả trong thời khắc buồn đau.
Ý nghĩa của quà đáp lễ Henrei trong văn hóa Nhật
Không phải ngẫu nhiên mà người Nhật xem việc chuẩn bị quà Henrei là phần bắt buộc trong quá trình tổ chức tang lễ. Đây là cách để gia đình thể hiện lòng biết ơn đến người đã dành thời gian, công sức đến tiễn đưa người đã mất – đặc biệt trong bối cảnh xã hội Nhật Bản coi trọng mối quan hệ giữa các cá nhân và cộng đồng.
Việc gửi Henrei còn nhằm giúp “xoa dịu” sự buồn bã, bằng cách gửi gắm tình cảm thông qua những món quà nhỏ mang tính an ủi. Một số người nhận còn xem Henrei như lời chia tay cuối cùng giữa họ và người đã khuất, qua sự đại diện từ người thân.
Các loại quà Henrei phổ biến hiện nay
Tùy theo từng vùng miền, điều kiện tài chính của gia đình và đối tượng khách viếng mà loại quà Henrei có sự khác nhau. Tuy nhiên, nguyên tắc chung là: món quà phải đơn giản, trang nhã và mang tính tiêu dùng cao – tức là có thể sử dụng và “biến mất” sau khi dùng, nhằm tránh tạo cảm giác “lưu giữ nỗi buồn”.
Một số loại Henrei phổ biến gồm:
- Đồ ăn nhẹ: Bánh quy, bánh gạo, bánh castella, kẹo wagashi truyền thống hoặc các loại trà (trà xanh, trà sencha).
- Hạt dinh dưỡng: Hạt óc chó, hạt điều, hạt mắc ca – thường được đóng gói cẩn thận, sang trọng.
- Đồ dùng tiêu hao: Khăn tắm, xà phòng, giấy vệ sinh cao cấp – những sản phẩm thiết yếu trong sinh hoạt hằng ngày.
- Cà phê hoặc thực phẩm đặc biệt: Với những gia đình có gu thẩm mỹ hiện đại, họ có thể lựa chọn sản phẩm như cà phê túi lọc, hồng trà nhập khẩu, hoặc quà tặng có thiết kế độc đáo.
Thông thường, giá trị mỗi phần quà dao động từ 500 đến 3.000 yên Nhật (tương đương khoảng 80.000 – 500.000 đồng). Nếu người khách viếng gửi phong bì chia buồn có giá trị lớn hơn (trên 10.000 yên), gia đình có thể chuẩn bị Henrei cao cấp hơn tương ứng.
Cách lựa chọn quà Henrei phù hợp
Một nguyên tắc cơ bản khi chọn Henrei là món quà không nên quá nổi bật hoặc mang tính giải trí, vui vẻ. Ví dụ, không nên dùng vật phẩm có màu đỏ, họa tiết tươi sáng hay bao bì rực rỡ – những thứ này dễ bị xem là không phù hợp với không khí tang lễ trang nghiêm.
Ngoài ra, gia đình nên lưu ý:
- Tùy đối tượng: Quà Henrei dành cho người thân, họ hàng gần có thể giá trị hơn so với quà tặng cho hàng xóm hoặc đồng nghiệp.
- Tùy vùng miền: Một số vùng như Kansai thường tặng quà có giá trị cao hơn so với vùng Tohoku hoặc Kyushu.
- Tùy ngân sách: Nếu tang lễ tổ chức quy mô lớn, quà Henrei cần đồng nhất và phải chuẩn bị đủ số lượng cho hàng trăm người, do đó cần có kế hoạch cụ thể.
Một số gia đình hiện đại còn in sẵn “phiếu quà Henrei” (Henrei ken), để người nhận có thể đổi quà tại cửa hàng tiện lợi hoặc siêu thị sau lễ.
Lưu ý khi chuẩn bị và tặng quà Henrei
Về cách trao Henrei, người Nhật thường gửi kèm quà đáp lễ ngay tại lễ tang hoặc sau đó vài ngày, tùy theo địa phương. Đối với khách đến trực tiếp, quà Henrei thường được phát khi họ ra về. Trường hợp khách gửi phúng điếu từ xa, gia đình sẽ chuyển quà đáp lễ qua đường bưu điện.
Bao bì quà Henrei thường là giấy màu trắng – xám hoặc trắng – đen, có thắt dây ruy băng đơn giản, đôi khi in dòng chữ “忌明志” (Kimei-shi – lời tri ân kết thúc tang sự).
Một số lưu ý quan trọng:
- Không nên tặng vật phẩm có đôi (ly, đũa cặp) vì gợi liên tưởng đến người đã khuất.
- Tránh dùng con số “4” (shi) – đồng âm với từ “chết” trong tiếng Nhật.
- Gửi lời cảm ơn viết tay hoặc in sẵn cũng là một phần thể hiện lòng thành.
Gợi ý địa điểm mua quà Henrei uy tín
Để thuận tiện cho việc chuẩn bị Henrei, nhiều gia đình chọn mua quà tại các cửa hàng chuyên dụng hoặc đặt trực tuyến. Một số gợi ý uy tín:
- Aeon Mall, Don Quijote – hệ thống siêu thị lớn có khu vực bán quà tang lễ chuyên biệt.
- Rakuten, Amazon Japan – cung cấp gói quà Henrei từ phổ thông đến cao cấp, có dịch vụ gói quà và gửi tận nơi.
- Cửa hàng chuyên tang lễ (葬儀ギフト専門店) – nơi cung cấp Henrei theo yêu cầu, có thể in thiệp cá nhân hóa.
Ngoài ra, với sự phát triển của dịch vụ hậu sự tại Nhật, một số công ty tang lễ còn cung cấp trọn gói dịch vụ tang, bao gồm cả chuẩn bị và phân phối Henrei, giúp giảm gánh nặng cho gia đình.
Kết luận
Quà đáp lễ Henrei là một phần không thể thiếu trong tang lễ tại Nhật Bản – nơi mà sự chu đáo và tinh thần “tri ân đến tận cùng” luôn được đặt lên hàng đầu. Qua những món quà nhỏ bé, người Nhật gửi đi thông điệp lớn về lòng biết ơn, sự trân trọng và sợi dây kết nối giữa những con người – ngay cả khi một người đã rời xa cõi đời.
Đối với người Việt đang sinh sống, làm việc hoặc kết nối kinh doanh với Nhật Bản, việc hiểu và tôn trọng nét văn hóa này không chỉ giúp giao tiếp thuận lợi mà còn góp phần xây dựng mối quan hệ bền vững, đầy thiện cảm với đối tác và cộng đồng sở tại.
Dự án: Set Henrei xuất Nhật – Cơ hội hợp tác ngay!
ONE-VALUE cần tìm đơn vị gia công sản xuất set đáp lễ Henrei trong nước có kinh nghiệm xuất khẩu, ưu tiên đã sang Nhật.
Liên hệ ngay: Trading@onevalue.jp
Mr. Chiến: (+84) 342 737 989
Mr. Ito: (+84) 989 429 542
Mrs. Mai Anh: (+84)969 046 784
Ý kiến