Chế độ mới hỗ trợ trẻ em và nuôi con của chính phủ Nhật Bản

Với nhiều gia đình Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại Nhật, những bỡ ngỡ về các thủ tục, đãi ngộ, chi phí cho việc nuôi dạy trẻ em đang trở thành những vấn đề được quan tâm nhiều hơn. Đặc biệt, các gia đình cả bố và mẹ đều đi làm thì thông tin về những chế độ hỗ trợ nuôi con là vô cùng cần thiết. Trong bài viết này, Japanbiz muốn giới thiệu cụ thể hơn tới cộng đồng người Việt đang sinh sống tại Nhật Bản về chế độ “子ども・子育て支援新制度” – Chế độ mới hỗ trợ trẻ em và nuôi con của chính phủ Nhật Bản.

Chế độ “子ども・子育て支援新制度” là gì?

Trong hoạt động hỗ trợ trẻ em và nuôi dạy trẻ do chính phủ Nhật Bản đứng đầu, hiện nay chính phủ đang thúc đẩy việc giảm gánh nặng tài chính khi nuôi dạy trẻ và xây dựng một môi trường nơi các bậc cha mẹ có thể yên tâm nuôi dạy con cái của họ. Các hoạt động hỗ trợ chính gồm hỗ trợ tài chính như trợ cấp nuôi con và chi phí y tế cho trẻ sơ sinh, cung cấp thông tin và dịch vụ cần thiết để nuôi dạy trẻ, dịch vụ tư vấn chăm sóc trẻ tại các trung tâm hỗ trợ nuôi dạy trẻ, và tăng cơ hội tương tác giữa cha mẹ và con cái bằng việc tổ chức các sự kiện kế nối. Văn phòng Nội các đã công bố “Chế độ mới về Hỗ trợ trẻ em và Nuôi con” và bắt đầu áp dụng từ tháng 4 năm 2015.

Hệ thống mới nhằm mục đích cải thiện chất lượng và số lượng hỗ trợ nuôi dạy trẻ em tại địa phương bằng cách tăng các lựa chọn và  số lượng các cơ sở tiếp nhận nhận giáo dục và chăm sóc trẻ em. Japanbiz xin giới thiệu bốn điểm quan trọng nhất trong chế độ mới này.

Gia tăng thêm số lượng các cơ sở giáo dục và chăm sóc trẻ em

Ngoài nhà trẻ là nơi giáo dục và trường mẫu giáo là nơi giữ trẻ, chính phủ Nhật Bản đã thành lập một hình thức chăm sóc trẻ em mới dựa vào cộng đồng để chăm sóc một số lượng nhỏ trẻ em được gọi là “trung tâm chăm sóc trẻ em được chứng nhận” – 「認定こども園」.  Bằng cách đó, có thể giải quyết vấn đề quá tải số lượng trẻ em trong danh sách chờ đợi ở các khu vực đô thị và đảm bảo chức năng trông trẻ ở những khu vực có số lượng trẻ em đang giảm.

Cấp “Chứng nhận” liên quan đến việc sử dụng cơ sở / triển khai hoạt động

Nếu bạn muốn sử dụng các cơ sở  như nhà trẻ hay trường mẫu giáo, bạn cần phải được chính quyền địa phương trong khu vực của bạn chứng nhận thuộc khu vực nào. Có 3 loại chính là loại 1, loại 2 và loại 3. Thủ tục sử dụng cơ sở thay đổi tùy thuộc vào hạng chứng nhận này, Japanbiz  sẽ giải thích chi tiết ở phần dưới đây.

Chi phí tại các cơ sở được tính dựa trên thu nhập của cha mẹ

Về cơ bản, phí trông trẻ được tính dựa trên thu nhập của cha mẹ (số tiền phải chịu thuế thu nhập thành phố, v.v.), nhưng vì phương pháp tính được xác định bởi từng chính quyền địa phương nên bạn hãy lên trang chủ của thành phố nơi bạn sống để kiểm tra.

Tăng cường hỗ trợ trẻ em và nuôi dạy trẻ theo điều kiện thực tế của vùng

Chính phủ Nhật Bản đã mở rộng các dự án hỗ trợ trẻ em và nuôi dưỡng trẻ em tại địa phương để đáp ứng nhu cầu của các gia đình và phụ nữ mang thai. Dưới đây, Japanbiz cung cấp danh sách hỗ trợ của chính phủ Nhật Bản, tuy nhiên bạn vẫn cần phải kiểm tra vì nội dung thực hiện sẽ khác nhau tùy thuộc vào mỗi chính quyền tại từng địa phương.

(Các gia đình sẽ không cần phải có giấy chứng nhận để sử dụng các cơ sở/dịch vụ được liệt kê trong bảng dưới đây)

Các loại hình cơ sở giáo dục-chăm sóc trẻ em thuộc chế độ mới hỗ trợ trẻ em và nuôi con của chính phủ Nhật Bản

Theo Chế độ mới về Hỗ trợ trẻ em và Nuôi con “, có bốn loại cơ sở  cho phép gửi trẻ em cho trong khi cha mẹ đi làm vào ban ngày. Để sử dụng dịch vụ, bạn cần phải được chứng nhận bởi chính quyền địa phương nơi bạn sinh sống. Xin lưu ý rằng các cơ sở có thể được sử dụng khác nhau tùy thuộc vào loại chứng nhận (chứng nhận số 1, số 2, số 3).

Trường mẫu giáo (幼稚園) – Dành cho trẻ từ 3~5 tuổi

Trường mẫu giáo là trường học cung cấp giáo dục mầm non để tạo nền tảng cho giáo dục trước tiểu học. Trẻ em từ 3 tuổi trở lên chuẩn bị cho tiểu học và đã không cần trông giữ (loại chứng nhận: chứng nhận số 1) đủ điều kiện. Ngoài các giờ học cho đến khoảng giữa trưa, một số cơ sở cung cấp dịch vụ giữ trẻ trong các kỳ nghỉ dài hạn như buổi chiều, thứ bảy và kỳ nghỉ hè.

Cơ sở chăm sóc (保育所) – Dành cho trẻ từ 0~5 tuổi

Nhà trẻ là cơ sở chăm sóc trẻ em thay cho cha mẹ không thể chăm sóc do bố mẹ đều đi làm, hoặc mẹ đang mang thai, bị bệnh,…. Nó cũng thường được gọi là “trung tâm giữ trẻ”. Cơ sở như trên nhận giữ trẻ từ 0 đến 2 tuổi (được chứng nhận là số 3) và trẻ từ 3 đến 5 tuổi (được chứng nhận là số 2) từ sáng đến chiều tối (một số cơ sở chỉ dành cho trẻ từ 3 tuổi trở lên).

Có ba loại trung tâm giữ trẻ: trung tâm giữ trẻ được cấp phép, trung tâm giữ trẻ không được cấp phép và trung tâm giữ trẻ được chứng nhận. Nó được sắp xếp theo tiêu chí liệu nó có đáp ứng các tiêu chuẩn phê duyệt do chính phủ đặt ra hay không, chẳng hạn như quy mô của cơ sở, số lượng nhân viên, cơ sở ăn trưa của trường và quản lý vệ sinh. Chỉ các trung tâm giữ trẻ “được cấp phép” mới có thể sử dụng phí giữ trẻ do hệ thống mới đặt ra và phải được chứng nhận là số 2 hoặc số 3. Các trung tâm giữ trẻ không được cấp phép và được chứng nhận có thể được sử dụng nếu không được chứng nhận, nhưng một số cơ sở đang áp dụng các biện pháp như giáo dục tiếng Anh và kéo dài giờ giữ trẻ để đáp ứng nhu cầu của cha mẹ, vì vậy chúng tốt hơn các trung tâm giữ trẻ được cấp phép. Phí giữ trẻ có xu hướng tăng cao hơn.

Ngoài ra, một số chính quyền địa phương đã áp dụng dịch vụ giữ trẻ thường xuyên, cho phép giao trẻ trong vài tháng trong thời gian ngắn hơn so với thời gian giữ trẻ ngắn. Mức phí cơ bản được quy định là 2.200 yên mỗi ngày trong 8 giờ một ngày và 44.000 yên mỗi tháng trong 20 ngày một tháng. Bạn có thể tìm hiểu về các cơ sở thực hiện trông trẻ thông thường trên trang chủ của thành phố. Nói chung, bạn không cần phải có chứng chỉ chăm sóc trẻ em để sử dụng cơ sở này, và ngay cả khi đó là một trung tâm giữ trẻ được cấp phép, bạn có thể đăng ký nhập học trực tiếp tại cơ sở đó.

Trường cho trẻ em được chứng nhận 認定こども園  –  Dành cho trẻ từ 0-5 tuổi

Cơ sở giáo dục trẻ được chứng nhận là cơ sở vừa có chức năng giáo dục của trường mẫu giáo, vừa có chức năng giữ trẻ của trung tâm giữ trẻ. Những đứa trẻ thuộc diện chứng nhận số 1 sẽ được sử dụng cho đến sau buổi trưa, và những đứa trẻ được chứng nhận số 2 sẽ được trông giữ cho đến chiều tối.  

Ngoài ra, khi mở một phần cơ sở, chính phủ đã thành lập một điểm hỗ trợ nuôi dạy trẻ tại địa phương để ngay cả những trẻ không đi học cũng có thể sử dụng dịch vụ chăm sóc và phụ huynh có thể tham khảo ý kiến của nhân viên cơ sở về việc nuôi dạy trẻ- nuôi.

Cơ sở chăm sóc trẻ em của vùng (地域型保育) – Dành cho trẻ từ 0~2 tuổi

Có bốn loại hình dịch vụ giữ trẻ cho trẻ từ 0 đến 2 tuổi đến tối với số lượng trẻ ít hơn nhà trẻ thông thường.

Cách thức đăng ký sử dụng và chi phí

Để sử dụng cơ sở hoặc dịch vụ chăm sóc trẻ em, gia đình cần phải có chứng nhận sử dụng từ chính quyền địa phương. Hãy chắc chắn kiểm tra các quy trình sử dụng và phí vì chúng khác nhau tùy thuộc vào loại và địa phương.

Về phân loại chứng nhận

Các cơ sở và doanh nghiệp có thể được sử dụng cho các hạng mục được công nhận như sau.

Thời gian đạt được khác nhau giữa chứng nhận số 1, chứng nhận số 2 và số 3. Đối với chứng nhận số 1, hãy nộp đơn trực tiếp cho từng cơ sở, và sau khi quyết định nhập học, hãy nộp đơn xin chứng nhận cho chính quyền địa phương thông qua cơ sở đó.

Mặt khác, đối với chứng nhận số 2 và số 3, xin xác nhận cho chính quyền địa phương trước khi (hoặc đồng thời) nộp đơn xin nhập học vào trường. Cha mẹ kê khai về tình trạng công việc, tình trạng mang thai / sinh đẻ, ốm đau, bệnh tật, tình trạng chăm sóc lâu dài của người thân đối với từng cặp vợ chồng và làm đơn gửi chính quyền địa phương kèm theo các giấy tờ xác nhận. Từ đó, chính quyền địa phương xác định nhu cầu giữ trẻ và xác định các cơ sở / trường có thể được sử dụng và giờ sử dụng dịch vụ giữ trẻ. Có hai loại hình về chế độ giờ giữ trẻ: giờ giữ trẻ tiêu chuẩn (tối đa 11 giờ) với trường hợp bố mẹ là nhân viên làm việc toàn thời gian và giờ giữ trẻ ngắn (tối đa 8 giờ) ới trường hợp bố mẹ là nhân viên làm việc bán thời gian.

Về thủ tục đăng ký sử dụng cơ sở

Đối với trường hợp đăng ký chứng nhận số 1, cha mẹ nộp hồ sơ nhập học trực tiếp tại cơ sở và nhận được thư mời làm việc của cơ sở. Thời gian áp dụng khác nhau tùy thuộc vào cơ sở, vì vậy hãy kiểm tra trước. Nếu số lượng hồ sơ vượt quá khả năng tiếp nhận, phía cơ sở có thể tổ chức phỏng vấn để tuyển chọn. Sau đó, xin chứng nhận cho chính quyền địa phương thông qua cơ sở, và sau khi nhận được chứng nhận, bạn có thể sử dụng dịch vụ tại cơ sở chăm sóc trẻ em đã đăng ký.

Đối với chứng nhận số 2 và số 3, trước tiên hãy nộp đơn xin chứng nhận cho chính quyền địa phương trong khu vực của bạn. Đồng thời, bạn có thể đăng ký sử dụng dịch vụ tại cơ sở bạn mong muốn. Thông thường, các đơn đăng ký nhập học được chấp nhận hàng tháng trừ tháng 2 và tháng 3, nhưng hạn chót để nhập học vào ngày 1 tháng 4 là từ tháng 10 đến tháng 12.

Do mỗi cơ sở đều có giới hạn số lượng nên mỗi chính quyền địa phương sẽ tiến hành sàng lọc tuyển sinh dựa trên các tiêu chí sàng lọc (tiêu chí tuyển chọn) riêng. Trong kỳ kiểm tra, điểm được cho theo tình hình của phụ huynh và tổng giá trị được tính. Điểm càng cao thì việc trông trẻ càng được đánh giá là cần thiết và cơ sở chăm sóc trẻ mong muốn sẽ được ưu tiên chỉ định.

Về chi phí

Phí giữ trẻ cơ bản cho mỗi cơ sở chăm sóc trẻ em do chính quyền địa phương quy định trong giới hạn trên do chính phủ Nhật Bản quy định. Số tiền thực tế mà người giám hộ phải trả được tính dựa trên hạng chứng nhận và thu nhập của người giám hộ (số tiền chịu thuế ), nhưng cách tính cũng khác nhau tùy thuộc vào chính quyền địa phương, vì vậy hãy kiểm tra trên trang chủ của khu vực nơi bạn sinh sống. Tùy thuộc vào cơ sở, bạn có thể phải tự trả tiền xe buýt và đồ ăn nhẹ của trường.

Phí sử dụng nhà trẻ cũng vậy. Trước đây, ở các trường mẫu giáo, sau khi cha mẹ học sinh đóng phí trông trẻ thống nhất cho từng cơ sở thì sẽ được hỗ trợ theo thu nhập thông qua phí khuyến khích nhà trẻ. Sau khi chuyển đổi sang hệ thống mới, phí sử dụng nhà trẻ sẽ được thanh toán theo thu nhập được ấn định cho mỗi thành phố, giống như trường mẫu giáo. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng trường mẫu giáo chưa chuyển đổi sang hệ thống mới, mức phí sẽ như cũ.

Nếu bạn có trên 1 đứa con, gánh nặng chi phí trông trẻ cho đứa con thứ hai và những đứa con tiếp theo sẽ được giảm bớt. Về cơ bản, trẻ lớn nhất trả toàn bộ số tiền, trẻ thứ hai trả một nửa giá, và phí trông trẻ cho đứa thứ 3 trở đi là miễn phí.

Ngoài ra, các hộ gia đình có thu nhập hàng năm dưới 3,6 triệu yên có các biện pháp giảm thiểu từ con đầu tiên, và trong các hộ gia đình được miễn thuế cư dân thành phố, con đầu tiên chịu toàn bộ số tiền và con thứ hai được miễn phí. Đối với các hộ gia đình được bảo vệ sinh kế, hộ gia đình đơn thân, v.v. được miễn thuế cư trú tại thành phố, thì miễn phí từ đứa con đầu lòng.

Về chế độ miễn phí cho giáo dục mầm non và chăm sóc trẻ em

“Giáo dục trẻ sơ sinh và chăm sóc trẻ em miễn phí” bắt đầu vào ngày 1 tháng 10 năm 2019, cụ thể các trường mẫu giáo, trung tâm chăm sóc trẻ ban ngày được cấp phép và công nhận được liệt kê là địa điểm giáo dục và chăm sóc trẻ em theo “Chế độ mới hỗ trợ trẻ em và nuôi con “. Ngoài dịch vụ chăm sóc trẻ em và cộng đồng- dịch vụ giữ trẻ tại cơ sở, phí sử dụng dịch vụ giữ trẻ do công ty dẫn đầu hiện là miễn phí. Theo quy định chung, đối tượng là trẻ em từ 3 đến 5 tuổi, nhưng trong trường hợp các hộ gia đình được miễn thuế cư trú, thậm chí trẻ em từ 0 đến 2 tuổi có thể sử dụng một số tiện ích miễn phí. Các cơ sở mục tiêu được nhắm mục tiêu bất kể là quốc lập, công lập hay tư lập.

Như vậy, các bạn có thể thấy hiện tại chính phủ Nhật Bản đang tạo ra nhiều chính sách không chỉ hỗ trợ chăm sóc trẻ em, mà còn gián tiếp hỗ trợ cho cả phụ nữ đi làm. Nếu như trước đây, phụ nữ Nhật sau khi sinh con thì thường nghỉ việc và chuyên tâm ở nhà làm nội trợ toàn thời gian. Hiện nay, các chế độ hỗ trợ cũng đang góp phần thay đổi điều đó, tạo điều kiện cho phụ nữ được tham gia nhiều hơn vào hoạt động kinh tế xã hội Nhật Bản. Người nước ngoài tại Nhật Bản cũng được hưởng những chế độ như trên khi sinh con ở Nhật.

Các bạn có nhu cầu tư vấn về các dịch vụ liên quan đến visa, thủ tục hành chính, thành lập công ty, vui lòng liên hệ tới visa@onevalue.jp.

Nguồn: Japanbiz tổng hợp dựa vào các thông tin công khai của chính phủ Nhật Bản, cùng với những bài viết nhận định của các chuyên gia về lập kế hoạch tài chính – Hộ gia đình (bà Miyuki Yanagisawa)

知っておきたい子育て支援制度とは？自治体や国が実施する新制度や助成金、イベントをご紹介｜Like U　～あなたらしさを応援するメディア～【三井住友カード】 (smbc-card.com)