Đối mặt với tình hình lạm phát chung của thị trường toàn cầu cũng như hệ lụy từ việc đồng Yên giảm tỉ giá, giá cả sản phẩm tiêu dùng tại Nhật Bản đối diện với sự gia tăng mạnh. Nhật Bản tăng giá sản phẩm 2022 tạo ra những áp lực tài chính nặng nề cho đời sống cơ bản của người dân. Trong bài viết này, JapanBiz sẽ điểm qua những nét chính của thực tế tình hình tại thị trường Nhật bản hiện nay.
Mục lục
Chỉ số giá tiêu dùng Nhật Bản 2022 tăng lên mức cao nhất trong vòng 40 năm qua
Chỉ số giá tiêu dùng Nhật Bản 2022 (không bao gồm thực phẩm tươi sống) được công bố vào tháng 10 bởi Bộ Nội vụ và Truyền thông cho thấy, các số liệu đã tăng 3,6% so với cùng kỳ năm ngoái lên 103,4 (năm 2020 là ở mức 100). Mức tăng vượt trội vào thời điểm áp dụng thuế tiêu thụ và các đợt tăng thuế sau đó. Đây là mức tăng cao nhất kể từ tháng 2/1982, khi vẫn còn những ảnh hưởng kéo dài của cuộc khủng hoảng dầu mỏ lần thứ hai.
Đây là tháng thứ 14 liên tiếp chỉ số giá tiêu dùng Nhật Bản 2022 tăng và là tháng thứ 7 liên tiếp chỉ số này vượt mục tiêu lạm phát 2% do chính phủ và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đề ra. Trong khi tỷ lệ giá nhà ở giảm 10% do một chương trình trợ cấp quốc gia mới được đưa ra. Giá thực phẩm nói chung (ngoài thực phẩm tươi sống) tăng 5,9% do đồng yên rớt giá dẫn đến chi phí nguyên liệu và hậu cần tăng đột biến, đồng thời các nhà sản xuất và nhà hàng buộc phải tăng giá để đáp ứng nhu cầu khách hàng. Tình hình giá cả gia tăng đã được xuất hiện ở hầu hết 90% các mặt hàng được khảo sát, bao gồm bánh mì kẹp thịt và sushi băng chuyền trong nhà hàng, bánh mì và sô cô la.
Tình hình chung của việc Nhật Bản tăng giá sản phẩm 2022
Một cuộc khảo sát tại Nhật Bản với 105 công ty thực phẩm lớn do Teikoku Databank thực hiện cho thấy rằng việc tăng giá đã được lên kế hoạch cho tổng số 10789 mặt hàng chỉ trong khoảng thời gian 5 tháng. Trong số đó, 4.770 mặt hàng đã được áp dụng tăng giá vào tháng 5, 1500 mặt hàng tăng giá vào tháng 6, 3300 mặt hàng vào tháng 7 hoặc tháng 8 và 1100 mặt hàng còn lại sẽ đắt hơn để mua từ tháng 9.
Nguyên nhân Nhật Bản tăng giá sản phẩm 2022
Giá dầu ăn và bột mì tăng cao
Giá dầu ăn và bột mì tăng cao là nguyên nhân chính đẩy giá lương thực nói chung tăng cao từ trước đến nay. Giá dầu hạt cải mà Nhật Bản nhập khẩu từ Canada tăng cao do mất mùa. Trong khi đó, giá bột mì đang tăng ở khắp mọi nơi do các chuyến hàng lúa mì từ Ukraine bị gián đoạn sau cuộc xâm lược của Nga. Là một phần của các biện pháp trừng phạt đối với Nga, lệnh cấm vận dầu thô đang lan rộng ở châu Âu và Bắc Mỹ, dẫn đến giá dầu tăng vọt.
Khoảng cách lãi suất giữa đồng yên và đô la Mỹ
Trên hết, khoảng cách ngày càng lớn giữa lãi suất ở Nhật Bản và Hoa Kỳ đã làm suy yếu đồng yên Nhật Bản. Một đại diện của Teikoku Databank đã đánh giá rằng “Cho đến nay, giá thực phẩm tăng có xu hướng phản ánh giá dầu ăn và lúa mì tăng, nhưng giá dầu thô tăng và đồng yên mất giá kể từ đầu mùa xuân đã được chứng minh là không chỉ đơn giản là tăng tạm thời, điều này đã buộc nhiều công ty thực phẩm phải tăng giá bán lẻ để trang trải chi phí bổ sung của họ”.
Các doanh nghiệp tại Nhật đồng loạt tăng giá
Một trong những ví dụ cho sự tăng giá này có thể kể đến việc tập đoàn Kewpie Corp thực hiện tăng giá từ 2% – 20% cho 93 mặt hàng, bao gồm cả sốt mayonnaise. Trong khi đó, NH Foods Ltd, Itoham Foods Inc và Marudai Food Corp cũng đã tăng giá giăm bông và xúc xích dùng trong công nghiệp và gia đình từ ngày 1/10. Làn sóng tăng giá bắt đầu từ ngày 1/10 đang lan rộng khắp các lĩnh vực, mọi ngành nghề của xứ sở Phù Tang.
Theo một nghiên cứu của Teikoku Databank Ltd với đối tượng là 105 công ty thực phẩm với hơn 6.500 mặt hàng dự kiến sẽ tăng giá trong tháng 10, mức cao đột ngột so với các giai đoạn trước đó của năm 2022, khi giá tăng nhiều nhất là khoảng 2.500 mặt hàng mỗi tháng. “Tháng 10 là thời điểm bắt đầu nửa cuối năm tài chính. Có thể cho rằng một lý do đằng sau việc tăng giá tháng 10 là do dễ dàng điều chỉnh với khách hàng và các bên liên kết”, đại diện Teikoku Databank nhận xét.
Chẳng hạn mùa hè là mùa bận rộn của các nhà sản xuất bia và nước giải khát. Nếu họ điều chỉnh thời gian tăng giá bắt đầu từ tháng 10, họ có thể tránh được tình trạng người mua và người tiêu dùng ngừng mua hàng trong thời điểm nhu cầu tăng cao. Mặt khác, các sản phẩm thực phẩm chế biến được ưa chuộng vào mùa đông hơn. Có thể nói, với việc tăng giá trước mùa đối với mặt hàng thực phẩm như lẩu, các công ty đang cố gắng bù đắp chi phí nguyên vật liệu tăng bằng cách tăng giá thành sản phẩm.
Sau đợt tăng giá cao nhất vào tháng 10 vừa rồi, việc tăng giá sẽ được thực hiện đối với hơn 20.000 mặt hàng thực phẩm kể từ đầu năm nay. “Ngoài dầu ăn và các thành phần khác, chi phí vật liệu đóng gói, thùng chứa, thiết bị hậu cần và các mặt hàng khác cũng tăng. Năm nay, hầu hết các mặt hàng thực phẩm và đồ uống đều tăng giá”, đại diện Teikoku Databank cho biết.
Các sản phẩm Nhật Bản tăng giá trong năm 2022
1. Lúa mì
Bạn sẽ ngạc nhiên về số lượng những thứ có chứa lúa mì tại một quốc gia như Nhật Bản. Lúa mì xuất hiện ở hầu khắp mọi loại thực phẩm kể cả là nước tương.
Các cuộc xung đột ở phía đông đã làm gián đoạn nguồn cung và dù có ảnh hưởng nhưng những vấn đề này chỉ là một phần của xu hướng tăng giá lúa mì gần đây. Giá lúa mì bắt đầu tăng từ lâu trước đó do nhu cầu ngày càng tăng ở các thị trường chưa được khai thác trước đây, chẳng hạn như châu Phi và châu Á.
Khi lúa mì trở nên đắt đỏ hơn, nó sẽ ảnh hưởng đến hầu hết các loại thực phẩm chế biến sẵn. Báo cáo gần đây bao gồm các mặt hàng như giăm bông, xúc xích, mì ly và thực phẩm đông lạnh với mức tăng trong khoảng 10 – 20%. Tuy nhiên, vì lúa mì có xu hướng khá linh hoạt về giá cả, vì vậy giá giảm đột ngột không phải là hiếm. Và điều đó giúp đặt ra hy vọng cho người dân Nhật về một mức giá lúa mì tốt hơn trong tương lai.
2. Bắp (ngô)
Cũng như lúa mì, ngô là một loại thực phẩm quen thuộc trong các bữa ăn của người Nhật. Si rô ngô được tìm thấy trong hầu hết các loại bánh quy và bánh ngọt rẻ tiền như một chất thay thế tạo độ ngọt cho món ăn, mà không quá ngọt giống như đường mía. Tương tự như vậy, bột ngô được sử dụng như một cách dễ dàng để làm cho sản phẩm giòn hơn.
Giá thực phẩm ăn nhẹ sẽ tăng khoảng 11% và thực phẩm nướng tăng 9%. Mong đợi các loại thực phẩm đa dạng như nachos, hầu hết đồ ngọt, thực phẩm Ấn Độ, nước trái cây và thậm chí cả thực phẩm nướng sẽ tăng giá vì tất cả chúng đều có một số biến thể ngô trong thành phần của chúng.
3. Các loại đồ nhựa
Việc giá dầu thô tăng đột ngột xảy ra thường xuyên đến mức hầu hết chúng ta không còn ngạc nhiên nữa. Tuy nhiên, sự gia tăng gần đây của giá dầu, chủ yếu là do tình trạng bất ổn ở các khu vực sản xuất dầu có thể có gây ra những tác động dây chuyền đầy bất ngờ.
Một trong những bất ngờ lớn của người dân về việc tăng giá hàng hóa chính là các loại đồ nhựa. Chẳng hạn như nhựa được sử dụng trong chai và hộp nhựa có thể sẽ đắt hơn. Tất nhiên, Nhật Bản cũng không nằm ngoài những quốc gia đang nỗ lực để giảm lượng rác thải nhựa ra môi trường nên chính phủ vẫn đang thực hiện nhiều cách khác nhau để có thể giảm bớt việc sử dụng quá nhiều túi và hộp nhựa.
4. Dầu ăn
Trong khi cuộc khủng hoảng dầu thô xảy ra thường xuyên đến mức hầu hết mọi người đều đã quen với nó thì thế giới cũng đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng dầu khác, đó là cuộc khủng hoảng dầu ăn. Tất cả mọi thứ từ mì và nước xốt ưa thích của người châu Á cho đến socola và sốt mayonnaise đều có thể bị ảnh hưởng. Mức tăng đến nay được ước tính là khoảng 10% đối với hầu hết các loại dầu gia vị và nước xốt.
Hạn hán cũng khiến Indonesia thận trọng hơn trong việc xuất khẩu dầu cọ, cùng với những câu hỏi về tác động môi trường và lâm nghiệp khiến giá của dầu ăn tại Nhật Bản thật sự đã có những biến động đáng lo lắng.
5. Các loại đồ uống có cồn
Tình hình giá sản phẩm ở Nhật Bản 2022 tăng còn còn tạo ra những tác động đến đồ uống có cồn của nước này. Giá đồ uống có cồn, bao gồm bia và rượu shochu, sẽ tăng do chi phí của các thành phần cơ bản như mạch nha và ngô tăng vọt. Tương tự, đồng yên yếu hơn sẽ tác động đến các loại rượu nhập khẩu như rượu vang và rượu vodka.
Tất cả những điều này cộng lại đã dẫn đến việc tăng 15% giá của hầu hết các loại đồ uống có cồn với rượu, bia và chuhai (một loại đồ uống cocktail đóng hộp của Nhật Bản) đều bị ảnh hưởng đặc biệt.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây ảnh hưởng đến việc Nhật Bản tăng giá sản phẩm 2022, nhưng việc giá cả tăng mạnh và đột ngột trong khi mức lương không được cải thiện chắc chắn sẽ gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến đời sống người dân. Chính phủ Nhật đang nỗ lực đưa ra nhiều giải pháp để tháo gỡ những khó khăn này.
Áp lực gia tăng do ảnh hưởng từ tỷ giá tiêu dùng
Với tỷ lệ tăng giá các mặt hàng thực phẩm trung bình đã lên tới 14%, cũng như hóa đơn tiện ích gắn liền với cuộc sống hàng ngày của người dân đã gây ra những tác động không nhỏ đến đời sống mọi người. Những đảo lộn và những thay đổi đã xảy ra khiến mọi người phải học cách thích nghi với cuộc sống mới.
Công ty Mizuho Research & Technologies đã tính toán các ước tính về gánh nặng tài chính hộ gia đình, giả định rằng đồng yên sẽ tiếp tục dao động trong vùng 145 yên so với đồng đô la Mỹ. Với giả định này, người ta ước tính rằng mỗi hộ gia đình ở Nhật Bản sẽ gánh thêm gánh nặng hơn 100.000 yên (khoảng 700 USD) mỗi năm do giá cả tăng cao. Ngay cả khi chính phủ có các biện pháp hỗ trợ khi giá cả leo thang, tài chính gia đình sẽ gánh thêm 82.000 yên (khoảng 570 đô la) mỗi năm.
Với gánh nặng gia tăng này, khoảng một nửa tương đương mức 39.000 yên (khoảng 270 USD), là kết quả của việc tăng giá lương thực, trong khi giá năng lượng tăng, bao gồm cả tiền điện và gas, cũng như chi phí xăng dầu, có thể là do các hộ gia đình ước tính tăng thêm gánh nặng tài chính khoảng 34.000 yên (khoảng $240).
Saisuke Sakai, nhà kinh tế của Mizuho Research & Technologies nhận xét rằng “Chắc chắn rằng xu hướng cắt giảm chi tiêu sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn đối với người tiêu dùng, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, những người sẽ cẩn thận để tránh chi tiêu không cần thiết và không khẩn cấp”.
Trong khi các hộ gia đình đang cảm thấy khó khăn do giá cả tăng cao, mức lương trong nước vẫn trì trệ. Tình hình chi phí gia tăng sẽ ngăn cản chi tiêu của người tiêu dùng dù nhiều công ty đã kỳ vọng nhu cầu có thể tăng trở lại sau khi dịch được kiểm soát. Việc Nhật Bản tăng giá sản phẩm 2022 chắc chắn đã gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân. Sự can thiệp của chính phủ trong tình huống này sẽ phần nào giúp cải thiện những khó khăn của người dân.
Chính phủ Nhật Bản tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp vào tháng 1/2023 để giảm gánh nặng hóa đơn tiền điện và khí đốt tự nhiên, trong khi sự suy yếu của đồng yên so với đồng đô la đã dừng lại, làm giảm bớt áp lực tăng giá. Mặc dù vậy, sẽ cần một vòng tuần hoàn thuận lợi để tăng lợi nhuận và tiền lương của công ty cùng với nhu cầu gia tăng để xoa dịu những lo ngại về ngân sách hộ gia đình.
Ý kiến