Sau hơn 6 thập kỷ hoạt động và sản xuất gần 18 triệu xe, nhà máy Oppama của Nissan sẽ chính thức ngừng sản xuất vào tháng 3/2028. Quyết định này không chỉ là bước ngoặt với hãng xe Nhật, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo cho toàn ngành công nghiệp ô tô châu Á.
Mục lục
Nhà máy Oppama – dấu ấn hơn 60 năm lịch sử của Nissan
Khai trương năm 1961 tại thành phố cảng Yokosuka, tỉnh Kanagawa, Oppama nhanh chóng trở thành “trái tim” sản xuất của Nissan. Với dây chuyền hiện đại bậc nhất thời điểm đó, công suất nhà máy đạt hàng trăm nghìn xe mỗi năm, phục vụ cả thị trường nội địa lẫn xuất khẩu.
Trong suốt hành trình hơn nửa thế kỷ, Oppama chứng kiến sự ra đời của nhiều mẫu xe mang tính biểu tượng. Từ dòng sedan Bluebird, mẫu xe sang Maxima, cho đến Nissan Leaf – chiếc xe điện đầu tiên sản xuất hàng loạt trên thế giới năm 2010, tất cả đều gắn liền với tên tuổi của Oppama.
Theo thống kê, nhà máy đã lắp ráp hơn 17,8 triệu chiếc xe kể từ khi vận hành, đóng vai trò nền tảng đưa Nissan trở thành một trong những hãng ô tô hàng đầu Nhật Bản và có mặt trên toàn cầu.
Vì sao Nissan buộc phải đóng cửa Oppama?
Theo thông báo từ Nissan, Oppama sẽ dừng hoạt động vào cuối năm tài khóa 2027 (tức tháng 3/2028). Toàn bộ sản xuất sẽ được chuyển sang nhà máy Nissan Motor Kyushu tại Fukuoka. Có ba nguyên nhân chính:
Tái cấu trúc toàn cầu theo chiến lược “Re:Nissan”
- Giảm công suất sản xuất từ 3,5 triệu xuống 2,5 triệu xe/năm.
- Rút gọn số lượng nhà máy từ 17 còn 10.
- Tinh giản nền tảng sản phẩm từ 13 xuống 7, đồng thời giảm hơn 70% sự phức tạp của linh kiện.
Áp lực tài chính và cạnh tranh
Nissan nhiều năm liền đối diện lợi nhuận suy giảm. Sau đại dịch Covid-19, sức mua xe toàn cầu biến động mạnh, trong khi các đối thủ từ Trung Quốc và Hàn Quốc liên tục mở rộng thị phần bằng các mẫu xe điện giá rẻ, hiệu suất cao.
Bài toán nhân sự và chi phí vận hành
Tập đoàn lên kế hoạch cắt giảm 20.000 việc làm trên toàn cầu, tương đương 15% tổng nhân sự. Riêng Oppama hiện có khoảng 2.400–3.900 công nhân, phần lớn sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Đây là quyết định khó khăn bởi Nhật Bản vốn nổi tiếng với chính sách “việc làm trọn đời”.
Tác động đến công nhân và cộng đồng Yokosuka
Đóng cửa Oppama không chỉ là cú sốc với Nissan mà còn với cả thành phố Yokosuka. Trong nhiều thập kỷ, hàng nghìn hộ gia đình nơi đây phụ thuộc vào công ăn việc làm tại nhà máy. Thu nhập ổn định từ Oppama từng là niềm tự hào của nhiều thế hệ công nhân.
Tuy nhiên, sự sụp đổ của mô hình “shūshin koyō” – làm việc trọn đời tại một công ty – đang trở nên rõ rệt. Hàng nghìn lao động sẽ phải tái bố trí sang nhà máy Kyushu cách hàng trăm km, hoặc đối diện nguy cơ mất việc. Quyết định này là minh chứng cho sự thay đổi căn bản trong cách vận hành doanh nghiệp Nhật Bản, nơi “lòng trung thành” không còn đủ để bảo vệ nhân viên trước sức ép kinh doanh.
Góc nhìn quốc tế: Nissan không đơn độc
Không chỉ Nissan, nhiều “ông lớn” khác của Nhật cũng đối mặt thách thức tương tự. Toyota – hãng xe lớn nhất thế giới – phải cắt giảm sản lượng một số dòng sedan truyền thống để nhường chỗ cho xe điện. Honda cũng tuyên bố dừng bán xe động cơ xăng tại châu Âu vào năm 2030.
Trong bối cảnh đó, việc Nissan “hy sinh” Oppama được coi là lời cảnh báo nghiêm khắc cho toàn ngành công nghiệp Nhật Bản: không một biểu tượng nào miễn nhiễm trước sức ép từ xu hướng xe điện và sự nổi lên của các đối thủ Trung Quốc như BYD hay Geely.
Đáng chú ý, Nissan còn đang đàm phán với Foxconn để tận dụng lại khu đất Oppama, biến nơi này thành trung tâm sản xuất linh kiện hoặc xe điện trong tương lai. Điều này cho thấy, dù nhà máy khép lại, giá trị hạ tầng và vị trí chiến lược của Oppama vẫn còn nguyên sức hút.
Ý nghĩa chiến lược của quyết định
Tập trung hiệu quả sản xuất
Việc đóng cửa Oppama cho phép Nissan dồn lực vào những cơ sở hiện đại và quy mô lớn hơn như Kyushu, Tochigi hay Shatai Kyushu – nơi có dây chuyền tự động hóa cao và phù hợp hơn với sản xuất xe điện.
Chuyển mình sang kỷ nguyên xe điện
Nissan từng đi trước với Leaf, nhưng trong thập kỷ qua đã dần hụt hơi so với Tesla và BYD. Việc tái cấu trúc lần này là bước đệm để Nissan đầu tư mạnh mẽ hơn vào các dòng EV mới, có khả năng cạnh tranh thực sự trên thị trường toàn cầu.
Thông điệp gửi tới thị trường
Đóng cửa Oppama không chỉ là quyết định kinh tế, mà còn mang tính biểu tượng. Nó cho thấy Nissan sẵn sàng “cắt bỏ quá khứ” để tái sinh, đồng thời gửi tín hiệu tới các nhà đầu tư rằng hãng nghiêm túc với chiến lược tái cấu trúc.
Thách thức và tương lai phía trước
- Ngắn hạn: Hàng nghìn công nhân mất việc, đời sống cộng đồng Yokosuka bị ảnh hưởng. Hình ảnh thương hiệu Nissan tại Nhật cũng ít nhiều sứt mẻ.
- Trung hạn: Hãng phải đảm bảo việc di chuyển sản xuất sang Kyushu không làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là các thị trường chủ lực như Mỹ và châu Âu.
- Dài hạn: Nếu tận dụng tốt liên minh với Renault và Mitsubishi, cùng hợp tác với các đối tác công nghệ như Foxconn, Nissan có thể tìm lại vị thế. Ngược lại, nếu chậm chân trong cuộc đua EV, việc đóng cửa Oppama sẽ bị coi như dấu hiệu suy thoái không thể đảo ngược.
Kết luận
Đóng cửa Oppama – “viên ngọc quý” gắn bó với Nissan suốt hơn 60 năm – không chỉ là câu chuyện về một nhà máy. Đây còn là tấm gương phản chiếu thách thức toàn ngành ô tô Nhật Bản: đối mặt với toàn cầu hóa, xu hướng điện khí hóa, và sự thay đổi trong văn hóa lao động.
Để không bỏ lỡ những phân tích kinh tế – doanh nghiệp mới nhất tại Nhật Bản, hãy theo dõi Japanbiz.vn
Ý kiến