Chính phủ Nhật Bản vừa bổ sung hai khu vực ngoài khơi tỉnh Hokkaido vào quy hoạch phát triển điện gió biển quốc gia, đánh dấu bước tiến mới trong chiến lược giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Mục lục
Hokkaido – tâm điểm mới của năng lượng tái tạo Nhật Bản
Ngày 30/7/2025, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) chính thức công bố bổ sung hai khu vực Matsumae và Hiyama – nằm ngoài khơi phía tây nam đảo Hokkaido – vào quy hoạch phát triển điện gió ngoài khơi. Đây là hai trong số các khu vực được đánh giá có tiềm năng gió mạnh và ổn định quanh năm, phù hợp cho các dự án điện gió công suất lớn.
Việc lựa chọn Hokkaido không phải ngẫu nhiên. Với vị trí địa lý thuận lợi, ít tàu thuyền qua lại và dân cư thưa thớt, khu vực này đang được coi là một trong những nơi lý tưởng để phát triển điện gió quy mô lớn. Ngoài ra, nhiệt độ biển thấp và địa hình biển sâu vừa phải cũng giúp giảm chi phí đầu tư và bảo trì các tua-bin ngoài khơi.
Mục tiêu 45GW đến năm 2040 – Tham vọng lớn, áp lực cao
Chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu đạt 45 gigawatt (GW) công suất điện gió ngoài khơi vào năm 2040, trong đó khoảng 10 GW kỳ vọng hoàn thành trước năm 2030. Hiện tại, tổng công suất điện gió ngoài khơi của Nhật vẫn còn khiêm tốn – chỉ khoảng 0,13 GW, tập trung chủ yếu ở các dự án thử nghiệm.
Để đạt được con số này, Nhật Bản sẽ cần huy động một lượng đầu tư khổng lồ, đồng thời giải quyết các bài toán về công nghệ, hạ tầng lưới điện, và sự phối hợp giữa chính quyền trung ương với địa phương. Việc bổ sung Hokkaido vào quy hoạch là bước đi quan trọng nhằm đa dạng hóa địa điểm phát triển, tránh quá tải tại các vùng ven biển truyền thống như Chiba, Akita hay Nagasaki.
Cơ hội và thách thức đối với ngành điện gió ngoài khơi
Cơ hội:
- Nguồn năng lượng sạch dồi dào: Với hơn 29.000 km đường bờ biển, Nhật Bản có tiềm năng điện gió ngoài khơi đứng thứ ba châu Á (sau Trung Quốc và Hàn Quốc).
- Thu hút đầu tư quốc tế: Nhiều tập đoàn lớn như Ørsted (Đan Mạch), RWE (Đức), Equinor (Na Uy) và các doanh nghiệp Nhật như JERA, Marubeni, Sumitomo đang tích cực tham gia đấu thầu và xây dựng dự án.
- Phát triển công nghiệp phụ trợ: Các ngành như đóng tàu, sản xuất thiết bị tua-bin, dịch vụ kỹ thuật sẽ được hưởng lợi, tạo thêm việc làm tại địa phương.
Thách thức:
- Chi phí cao: Điện gió ngoài khơi vẫn có chi phí đầu tư và sản xuất điện cao hơn so với điện mặt trời hay điện gió trên bờ.
- Hạ tầng chưa đồng bộ: Nhiều khu vực như Hokkaido vẫn thiếu đường dây truyền tải công suất lớn nối đến các trung tâm tiêu thụ.
- Quy trình phê duyệt kéo dài: Các thủ tục môi trường, sự phản đối từ cộng đồng ngư dân và giới bảo tồn sinh thái có thể kéo dài tiến độ dự án.
- Điều kiện thời tiết khắc nghiệt: Nhật Bản nằm trong vùng có nhiều bão và động đất, đòi hỏi thiết kế tua-bin ngoài khơi phải cực kỳ bền vững.
Hợp tác quốc tế và vai trò của doanh nghiệp Việt Nam
Trong bối cảnh xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang tìm đối tác sản xuất linh kiện, thi công móng trụ, dây điện hay dịch vụ hậu cần tại Đông Nam Á – đặc biệt là Việt Nam. Đây có thể là cơ hội cho các công ty Việt tham gia chuỗi giá trị ngành năng lượng tái tạo toàn cầu, học hỏi công nghệ và mở rộng xuất khẩu.
Một số doanh nghiệp Việt Nam như PTSC, Lilama, và Tập đoàn Trung Nam đã từng tham gia cung ứng thiết bị và xây lắp cho các dự án điện gió trong nước. Việc kết nối với thị trường Nhật, đặc biệt là các dự án tại Hokkaido – nơi có điều kiện khí hậu tương đồng một số vùng duyên hải Việt Nam – có thể mang lại triển vọng hợp tác dài hạn.
Tác động tới thị trường năng lượng và môi trường
Nếu các dự án tại Hokkaido đi vào vận hành đúng kế hoạch, Nhật Bản sẽ:
- Giảm phụ thuộc vào LNG và than đá – hiện đang chiếm hơn 70% sản lượng điện quốc gia.
- Hạn chế phát thải CO2 – mỗi 1 GW điện gió có thể giúp giảm khoảng 2 triệu tấn CO2/năm.
- Tăng cường an ninh năng lượng – đặc biệt trong bối cảnh giá nhiên liệu toàn cầu biến động mạnh sau đại dịch và xung đột Nga – Ukraine.
Ngoài ra, việc phát triển năng lượng tái tạo cũng sẽ tạo cú hích cho Nhật Bản trong việc thực hiện cam kết tại Hội nghị COP28 và chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia.
Kết luận
Việc đưa Matsumae và Hiyama (Hokkaido) vào quy hoạch điện gió ngoài khơi đánh dấu một bước ngoặt mới trong hành trình chuyển dịch năng lượng của Nhật Bản. Dù còn nhiều thách thức phía trước, nhưng nếu tận dụng tốt tiềm năng, kết hợp chính sách hỗ trợ đúng đắn và mở rộng hợp tác quốc tế, Nhật Bản hoàn toàn có thể trở thành một trong những cường quốc điện gió tại châu Á vào năm 2040.
Theo dõi Japanbiz.vn để cập nhật thông tin mới nhất về năng lượng tái tạo, chuyển dịch xanh và xu hướng đầu tư tại Nhật Bản.
Ý kiến