Đồng yên yếu tiếp tục gây chú ý khi tỷ giá JPY/USD chạm mức 150.2610 vào ngày 03/03/2025, đặt áp lực lớn lên kinh tế Nhật Bản. Điều gì đang khiến đồng tiền này suy giảm?
Mục lục
Đồng yên yếu là gì?
Trong những tháng gần đây, cụm từ “đồng yên yếu” xuất hiện dày đặc trên các mặt báo kinh tế. Đây là tình trạng đồng yên Nhật (JPY) mất giá nghiêm trọng so với các đồng tiền lớn như USD hay EUR. Tính đến đầu năm 2025, tỷ giá JPY/USD dao động ở mức cao đáng lo ngại, khiến nhiều nhà đầu tư và chuyên gia kinh tế không khỏi lo lắng. Đồng yên yếu không chỉ là vấn đề tài chính mà còn phản ánh những thách thức sâu xa trong nền kinh tế Nhật Bản – quốc gia vốn nổi tiếng với sức mạnh công nghiệp và xuất khẩu.
Vậy, đâu là nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm này? Hãy cùng phân tích những yếu tố chính.
Nguyên nhân dẫn đến đồng yên yếu
Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhật Bản (BOJ)
Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) duy trì lãi suất thấp trong nhiều năm. Theo Reuters, ngày 24/01/2025, BOJ nâng lãi suất lên 0.5% – mức cao nhất kể từ 2008 – nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với lãi suất Fed (ước tính 4-5% đầu 2025). Khoảng cách lãi suất này khiến dòng vốn chảy khỏi Nhật Bản, đẩy đồng yên yếu đi. Chính sách nới lỏng tiền tệ trước đây của BOJ hỗ trợ xuất khẩu nhưng làm giảm sức hút của JPY trên thị trường quốc tế.
Tình hình kinh tế toàn cầu
Đồng USD mạnh lên nhờ chính sách thắt chặt của Fed và kỳ vọng từ chính quyền Trump, nhậm chức tháng 1/2025. Deloitte dự báo các chính sách tài khóa mở rộng và thuế quan của Mỹ sẽ tiếp tục gây áp lực lên JPY. Đồng thời, giá dầu thô dao động quanh 80-90 USD/thùng (Trading Economics) làm tăng chi phí nhập khẩu năng lượng của Nhật Bản, góp phần vào tình trạng đồng yên yếu.
Xuất khẩu và nhập khẩu của Nhật Bản
Nhật Bản nhập khẩu tới 90% năng lượng, theo IMF. Giá nhiên liệu tăng trong năm 2024-2025 khiến cán cân thương mại thâm hụt nghiêm trọng. Dù đồng yên yếu giúp xuất khẩu tăng 10.3% trong tháng 7/2024 (Focus Economics), lợi ích này không đủ bù đắp chi phí nhập khẩu leo thang, từ nhiên liệu đến thực phẩm.
Tác động của đồng yên yếu
Đối với nền kinh tế Nhật Bản
Đồng yên yếu mang lại lợi thế cho xuất khẩu và du lịch. Các tập đoàn như Toyota, Sony ghi nhận doanh thu tăng nhờ hàng hóa rẻ hơn khi quy đổi sang USD. Lượng khách du lịch quốc tế cũng tăng mạnh nhờ tỷ giá có lợi. Tuy nhiên, lạm phát tại Nhật Bản đạt 4% vào tháng 1/2025 (Trading Economics), mức cao nhất trong nhiều năm, do giá hàng nhập khẩu tăng, gây áp lực lên BOJ và người dân.
Đối với người dân và doanh nghiệp
Người dân Nhật Bản đối mặt với chi phí sinh hoạt tăng vọt. Reuters ghi nhận lạm phát cơ bản (core CPI) đạt 3% vào tháng 12/2024, mức cao nhất trong 16 tháng. Các doanh nghiệp nhỏ phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu chịu chi phí sản xuất cao, trong khi các công ty xuất khẩu lớn lại hưởng lợi, tạo ra sự phân hóa trong nền kinh tế.
Đối với nhà đầu tư quốc tế
Đồng yên yếu mở cơ hội cho nhà đầu tư nước ngoài. Thị trường chứng khoán Nhật Bản (Nikkei 225) trở nên hấp dẫn nhờ cổ phiếu giá rẻ tính bằng USD. Tuy nhiên, chiến lược “carry trade” – vay JPY lãi suất thấp để đầu tư vào tài sản sinh lời cao – tiếp tục làm JPY suy yếu, theo FXStreet.
Dự báo tương lai của đồng yên
Trong ngắn hạn, đồng yên có thể tiếp tục yếu đến giữa năm 2025 nếu BOJ không thay đổi mạnh chính sách. IMF dự báo lạm phát Nhật Bản giảm về 2% vào cuối 2025 nhờ giá hàng hóa toàn cầu hạ nhiệt. Deloitte cho rằng BOJ có thể tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản lên 0.75% vào giữa 2025, hỗ trợ JPY phục hồi nhẹ. WalletInvestor dự đoán tỷ giá USD/JPY có thể chạm 160 vào cuối 2025 nếu USD duy trì sức mạnh.
Về dài hạn, tương lai JPY phụ thuộc vào khả năng giảm phụ thuộc năng lượng nhập khẩu và tăng trưởng nội địa. GDP dự kiến tăng 1% trong 2025 (UBS), nhưng nếu thuế quan của Trump gây bất ổn, đồng yên yếu có thể kéo dài.
Giải pháp và hành động đề xuất
Đối với chính phủ Nhật Bản
BOJ cần cân nhắc tăng lãi suất nhanh hơn để hỗ trợ đồng yên, dù phải tránh tổn hại tăng trưởng (GDP tăng 0.4% quý 3/2024, Deloitte). Chính phủ đã triển khai giảm thuế 40.000 yên/hộ gia đình từ tháng 6/2024 (Kyodo News) và cần tiếp tục hỗ trợ người dân trước lạm phát.
Đối với nhà đầu tư và người dân
Người dân có thể tiết kiệm bằng USD hoặc vàng để bảo toàn tài sản. Nhà đầu tư nên theo dõi chính sách BOJ và Fed, cân nhắc đầu tư vào trái phiếu hoặc cổ phiếu Nhật Bản khi JPY chạm đáy. Doanh nghiệp xuất khẩu cần tận dụng cơ hội mở rộng thị trường.
Kết luận
Đồng yên yếu là kết quả của chính sách tiền tệ, áp lực kinh tế toàn cầu và cấu trúc thương mại Nhật Bản. Dù mang lợi ích cho xuất khẩu, nó cũng đẩy lạm phát lên cao, ảnh hưởng đến đời sống người dân. Với động thái từ BOJ và diễn biến quốc tế, tương lai JPY vẫn còn bỏ ngỏ. Bạn nghĩ sao về tình trạng đồng yên yếu? Hãy chia sẻ ý kiến và theo dõi Japanbiz để cập nhật thêm tin tức về kinh tế!
Ý kiến