Ngành ô tô Nhật Bản: Khủng hoảng thuế quan Mỹ 2025

Ngành ô tô Nhật Bản, trụ cột kinh tế với Toyota, Honda, Nissan, đang lao đao vì thuế quan Mỹ năm 2025. Liệu các hãng xe có vượt qua cơn bão này?

Thực trạng ngành ô tô Nhật Bản năm 2025

Ngành ô tô Nhật Bản từ lâu là biểu tượng của sự bền bỉ và đổi mới. Nó đóng góp 20% kim ngạch xuất khẩu quốc gia. Với Mỹ là thị trường lớn nhất, theo ncfchina.co.uk. Toyota giữ vị trí hãng xe lớn nhất thế giới, nhưng năm 2025, ngành này đối mặt với khủng hoảng nghiêm trọng. Theo Reuters (16/05/2025), GDP Nhật Bản quý I giảm 0,7%, trong đó xuất khẩu ô tô sụt 0,6% do thuế quan Mỹ áp đặt dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Honda dự báo lợi nhuận giảm 70%, tương đương 250 tỷ yên, theo ET Auto (13/05/2025). Nissan, trong tình cảnh tồi tệ hơn, cắt giảm 20,000 việc làm toàn cầu và đóng 7 nhà máy, hủy dự án nhà máy pin xe điện 1,1 tỷ USD tại Kyushu, theo The New York Times (13/05/2025) và X post (@ZEN5959). Toyota, dù kiên cường hơn, vẫn dự kiến lợi nhuận giảm 34,9%, thiệt hại 1,2 tỷ USD chỉ trong hai tháng, theo Bloomberg (12/05/2025). Những con số này phản ánh một ngành công nghiệp đang chịu áp lực chưa từng có, không chỉ từ bên ngoài mà còn từ các thách thức nội tại.

Tác động của thuế quan Mỹ

Chính sách thuế quan của Trump là nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng. Từ đầu năm 2025, Mỹ áp thuế 24% lên hàng hóa Nhật Bản và đe dọa tăng lên 25% đối với ô tô và linh kiện nếu Nhật Bản không đạt thỏa thuận thương mại, theo The New York Times (13/05/2025). Thuế nhập khẩu từ Mexico và Canada, nơi nhiều hãng xe Nhật đặt nhà máy, làm chi phí sản xuất tăng vọt, theo Bloomberg (12/05/2025).

Honda chịu thiệt hại nặng nề, với doanh số tại Trung Quốc sụt giảm và lợi nhuận giảm 70%, buộc hãng chuyển sản xuất Civic hybrid sang Mỹ để tránh thuế. Nissan, từng là biểu tượng xe điện với Leaf, rơi vào tình trạng tồi tệ hơn khi hủy các dự án EV và sa thải CEO Makoto Uchida, bổ nhiệm Ivan Espinosa, theo CNN Business (13/05/2025). Toyota, dù giữ vững vị thế, phải dừng nhập SUV từ Mexico vào Mỹ và điều chỉnh chiến lược sản xuất, theo Bloomberg (12/05/2025). Đáng chú ý, Trump giảm thuế cho Trung Quốc, tạo bất lợi cho Nhật Bản – đồng minh thân cận của Mỹ, theo The New York Times (12/05/2025).

Nguyên nhân gây khó khăn

Bên cạnh thuế quan, ngành ô tô Nhật Bản còn đối mặt với nhiều thách thức khác. Cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, với Trung Quốc (BYD) và Mỹ (Tesla) dẫn đầu thị trường xe điện (EV), trong khi Nhật Bản chậm chuyển đổi, theo MotorTrend (25/04/2025). Nissan bị Suzuki vượt mặt, trở thành hãng xe lớn thứ ba Nhật Bản, theo Reuters (15/05/2025). Đồng yên tăng giá gần đây cũng làm giảm sức cạnh tranh xuất khẩu, theo ncfchina.co.uk.

Về nội bộ, thất bại trong đàm phán sáp nhập giữa Honda và Nissan khiến cả hai mất cơ hội củng cố chiến lược EV, theo ET Auto (13/05/2025). Nissan tiếp tục cắt giảm chi phí, đóng nhà máy và tập trung vào thị trường Mỹ, nhưng doanh số vẫn không cải thiện, theo CBS News (14/05/2025). Những yếu tố này làm trầm trọng thêm tình trạng khủng hoảng, đẩy các hãng xe Nhật vào thế khó.

Giải pháp của ngành ô tô Nhật Bản

Đàm phán thương mại

Nhật Bản đang nỗ lực đàm phán để giảm hoặc loại bỏ thuế 25% lên ô tô. Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Ryosei Akazawa dự kiến đến Washington tuần tới để thương thảo với các quan chức Mỹ, theo Reuters (16/05/2025). Nếu thành công, điều này có thể giảm thiệt hại hàng tỷ USD cho các hãng xe.

Chuyển đổi sản xuất

Để tránh thuế, Honda chuyển sản xuất Civic hybrid sang Mỹ, trong khi Toyota đầu tư mạnh vào nhà máy EV tại Indiana, theo Bloomberg (12/05/2025) và ncfchina.co.uk. Những động thái này giúp giảm chi phí nhập khẩu và duy trì thị phần tại Mỹ, thị trường chiếm 30% doanh số của các hãng xe Nhật.

Đầu tư xe điện

Toyota và Honda đang tăng tốc đầu tư vào EV, dù vẫn chậm hơn BYD và Tesla, theo MotorTrend (25/04/2025). Nissan ra mắt Leaf EV mới và Kicks giá rẻ dưới 30,000 USD, nhắm vào phân khúc bình dân tại Mỹ, theo USA Today (13/05/2025). Các hãng cũng hợp tác với Mitsubishi để phát triển công nghệ EV, theo ET Auto (13/05/2025).

Tái cấu trúc nội bộ

Nissan cắt giảm chi phí và đóng nhà máy để tập trung nguồn lực, theo CNN Business (13/05/2025). Honda, ngược lại, tăng chi tiêu nghiên cứu và phát triển (R&D), đạt kỷ lục bán 21 triệu xe máy toàn cầu, cho thấy tiềm năng trong các phân khúc khác, theo ET Auto (13/05/2025).

Liên kết với văn hoá và kinh tế Nhật Bản

Ngành ô tô Nhật Bản gắn liền với tiêu chuẩn JIS (Tiêu chuẩn Công nghiệp Nhật Bản), tạo nên các mẫu xe bền bỉ như Toyota Corolla, theo X post (@tranhueatto). Tuy nhiên, ngành này đang đối mặt với thách thức thiếu lao động trẻ, tương tự ngành rượu Sake Nhật Bản. Theo NHK World Japan (04/05/2025), dân số trẻ em dưới 14 triệu, giảm 44 năm liên tiếp, gây lo ngại về lực lượng lao động tương lai. Ngành Sake, vốn dùng chai tái chế để giảm rác thải biển, cũng gặp khó khăn do thiếu nhân lực trẻ, theo qkawine.com. Sự suy giảm dân số trẻ đe dọa khả năng đổi mới của cả hai ngành, từ sản xuất ô tô đến chế tác Sake.

Tương Lai Ngành Ô Tô Nhật Bản

Nếu thuế quan Mỹ tiếp diễn, lợi nhuận ngành ô tô Nhật Bản có thể giảm thêm 20-30% vào 2026, theo ncfchina.co.uk. Để cạnh tranh, các hãng xe cần đẩy nhanh phát triển EV và giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Hợp tác quốc tế, như với Mitsubishi, và đầu tư vào công nghệ tự lái có thể là chìa khóa để phục hồi, theo ET Auto (13/05/2025). Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là thiếu lao động trẻ do dân số giảm, đòi hỏi Nhật Bản phải mở rộng nhập cư và cải cách giáo dục, theo NHK World Japan (04/05/2025).

Kết Luận

Ngành ô tô Nhật Bản đang đứng trước ngã rẽ lịch sử. Thuế quan Mỹ, cạnh tranh EV, và khủng hoảng dân số trẻ đang đẩy Toyota, Honda, Nissan vào thế khó. Với các giải pháp như đàm phán thương mại, chuyển đổi sản xuất, đầu tư EV, ngành này vẫn có cơ hội phục hồi. Liệu các hãng xe Nhật Bản có thể lấy lại ánh hào quang? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về tương lai của ngành ô tô Nhật Bản trong bối cảnh đầy thách thức này!