Giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) quyết định giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 0,5% và điều chỉnh chậm tiến độ giảm mua trái phiếu chính phủ. Động thái này cho thấy BOJ đang áp dụng chính sách tiền tệ linh hoạt và thận trọng, nhằm hạn chế rủi ro tài chính và giữ ổn định cho thị trường trái phiếu trong nước.
Mục lục
- Giữ nguyên lãi suất – vì sao là bước đi hợp lý?
- Điều chỉnh tốc độ giảm mua trái phiếu: Cẩn trọng trong từng bước đi
- Bối cảnh toàn cầu bất ổn là yếu tố chi phối
- Phản ứng thị trường: Ổn định nhưng dè chừng
- Lạm phát – vẫn là tâm điểm khiến BOJ dè chừng
- Dự báo chính sách: Tăng lãi suất – nhưng chưa vội
- Tác động đến thị trường và doanh nghiệp Việt – Nhật
- Kết luận: BOJ giữ nhịp điều hành ổn định, hướng tới sự kiểm soát dài hạn
Giữ nguyên lãi suất – vì sao là bước đi hợp lý?
Tại cuộc họp chính sách tiền tệ tháng 6/2025, BOJ đã quyết định giữ nguyên mức lãi suất ngắn hạn ở 0,5%, mức đã được áp dụng từ đầu năm. Lý do cốt lõi đến từ việc nền kinh tế Nhật Bản vẫn đang trong quá trình phục hồi sau thời kỳ lạm phát kéo dài và các cú sốc ngoại sinh.
Việc duy trì mức lãi suất hiện tại giúp đảm bảo tính liên tục của chính sách tiền tệ, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người tiêu dùng thích nghi với bối cảnh chi phí tài chính đang dần tăng lên. Đây là mức lãi suất cao nhất của BOJ trong hơn một thập kỷ, phản ánh sự thay đổi từ thời kỳ nới lỏng cực đoan sang giai đoạn bình thường hóa.
Điều chỉnh tốc độ giảm mua trái phiếu: Cẩn trọng trong từng bước đi
Ngoài quyết định giữ nguyên lãi suất, BOJ còn công bố kế hoạch điều chỉnh giảm tốc độ mua trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB). Cụ thể:
- Giai đoạn từ nay đến tháng 3/2026: BOJ sẽ giảm lượng mua 400 tỷ yên mỗi quý, đưa tổng mức mua về khoảng 3.000 tỷ yên/tháng.
- Giai đoạn từ tháng 4/2026 đến tháng 3/2027: tốc độ giảm chậm lại, chỉ còn 200 tỷ yên mỗi quý, hướng tới mục tiêu mua ở mức 2.000 tỷ yên/tháng vào đầu năm tài khóa 2027.
Quyết định này phản ánh mong muốn của BOJ là đảm bảo quá trình tapering (giảm dần kích thích tiền tệ) không gây biến động mạnh cho thị trường trái phiếu – vốn là xương sống trong cơ cấu tài chính Nhật Bản. Việc điều chỉnh tốc độ chậm hơn so với kế hoạch ban đầu cho phép ngân hàng trung ương ứng phó linh hoạt nếu tình hình bất ổn toàn cầu tiếp tục leo thang.
Bối cảnh toàn cầu bất ổn là yếu tố chi phối
Quyết định trên không thể tách rời bối cảnh kinh tế – chính trị toàn cầu:
- Căng thẳng thương mại Mỹ – Nhật bắt đầu có dấu hiệu trở lại với những động thái áp thuế mới và điều chỉnh chính sách chuỗi cung ứng.
- Tình hình Trung Đông phức tạp, giá dầu thô tăng vọt, đẩy chi phí nhập khẩu và tạo áp lực lên lạm phát.
BOJ buộc phải đặt yếu tố ổn định hệ thống tài chính nội địa lên hàng đầu. Nếu quá vội vàng rút bớt lượng thanh khoản từ thị trường trái phiếu, nguy cơ làm tăng mạnh lợi suất và kéo theo chi phí vay nợ của Chính phủ sẽ gây phản tác dụng.
Phản ứng thị trường: Ổn định nhưng dè chừng
Ngay sau khi thông báo được công bố, thị trường tài chính phản ứng khá bình tĩnh. Lợi suất trái phiếu JGB kỳ hạn 10 năm – vốn đã tăng mạnh trong những tuần gần đây – ghi nhận mức hạ nhẹ. Đồng yên phục hồi nhẹ so với USD, trong khi thị trường chứng khoán ổn định do nhà đầu tư yên tâm rằng BOJ sẽ không đột ngột rút hỗ trợ.
Tuy nhiên, các nhà phân tích lưu ý rằng những tín hiệu từ BOJ vẫn còn nhiều ẩn số, đặc biệt là trong trung hạn. Việc giảm dần lượng mua trái phiếu là một tín hiệu rút lui khỏi chính sách siêu nới lỏng, nhưng việc giảm tốc độ lại phản ánh tâm lý “cảnh giác cao độ” của giới hoạch định chính sách.
Lạm phát – vẫn là tâm điểm khiến BOJ dè chừng
Trong khi BOJ chưa tăng lãi suất thêm, tình hình lạm phát tại Nhật lại chưa cho thấy dấu hiệu hạ nhiệt rõ rệt. Chỉ số giá tiêu dùng lõi (không bao gồm thực phẩm và năng lượng) trong tháng 4/2025 đã tăng 3,5% so với cùng kỳ năm trước – vượt mục tiêu 2% mà BOJ đặt ra.
Áp lực từ đồng yên yếu và giá năng lượng tăng cao khiến kỳ vọng lạm phát có thể duy trì ở mức cao trong phần còn lại của năm 2025. Tuy nhiên, BOJ vẫn tin rằng phần lớn yếu tố này là “tạm thời”, và chưa cần thiết phải tăng lãi suất một cách mạnh tay.
Dự báo chính sách: Tăng lãi suất – nhưng chưa vội
Các chuyên gia tài chính dự đoán BOJ có thể sẽ tiến hành một đợt tăng lãi suất nhẹ (25 điểm cơ bản) vào quý I năm 2026, nếu lạm phát tiếp tục neo cao và nền kinh tế duy trì đà phục hồi ổn định. Tuy nhiên, bất kỳ bước đi nào cũng sẽ được BOJ thực hiện theo lộ trình rõ ràng, tránh tạo “cú sốc” cho thị trường vốn.
Điều này cũng thể hiện sự khác biệt trong cách tiếp cận của BOJ so với các ngân hàng trung ương lớn như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hay Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), vốn có xu hướng phản ứng nhanh và mạnh hơn trước lạm phát.
Tác động đến thị trường và doanh nghiệp Việt – Nhật
Với các doanh nghiệp có hoạt động đầu tư hoặc vay vốn liên quan tới thị trường Nhật Bản, việc BOJ duy trì lãi suất ổn định và chưa rút nhanh khỏi chương trình kích thích tiền tệ là một tín hiệu tích cực. Nó giúp đảm bảo chi phí tài chính không tăng đột ngột, đồng thời tạo điều kiện cho việc huy động vốn, đặc biệt trong các lĩnh vực như bất động sản, công nghệ, sản xuất.
Tuy nhiên, trong trung hạn, việc chuẩn bị cho khả năng BOJ tăng lãi suất từ năm 2026 là điều cần thiết, nhất là với các doanh nghiệp vay vốn dài hạn hoặc có kế hoạch phát hành trái phiếu bằng yên Nhật.
Kết luận: BOJ giữ nhịp điều hành ổn định, hướng tới sự kiểm soát dài hạn
Chính sách tiền tệ của Nhật Bản đang bước vào giai đoạn chuyển tiếp. BOJ không còn ở trạng thái “siêu nới lỏng”, nhưng cũng chưa bước vào chu kỳ thắt chặt thực sự. Việc giữ nguyên lãi suất ở mức 0,5% và giảm tốc độ mua trái phiếu là minh chứng cho quan điểm điều hành thận trọng, linh hoạt và đặt sự ổn định thị trường lên hàng đầu.
Trong bối cảnh rủi ro toàn cầu vẫn khó lường, chính sách của BOJ có thể sẽ tiếp tục mang tính thích nghi. Doanh nghiệp và nhà đầu tư cần theo dõi sát các tín hiệu từ cơ quan này để chủ động điều chỉnh chiến lược tài chính, đầu tư và quản trị rủi ro phù hợp.
Ý kiến