Bí mật đằng sau cái tên “Mazda” & Hành trình phát triển suốt thế kỷ XX

Mazda Motor Corporation nổi tiếng là nhà sản xuất ô tô hàng đầu Nhật Bản với hàng loạt loại xe khác nhau từ xe du lịch, xe tải, xe ô tô và xe buýt Mazda. Công ty đặt trụ sở tại Hiroshima, được thành lập vào năm 1920 và bắt đầu từ năm 1931, công ty bắt đầu sản xuất những chiếc xe đầu tiên, dòng xe tải ba bánh, sản xuất khoảng 200.000 chiếc trong 25 năm tiếp theo. Trong suốt thế chiến thứ hai, Mazda đã cung cấp cho lực lượng vũ trang Nhật Bản những chiếc xe tải này cũng như súng trường. Hành trình phát triển của thương hiệu trong suốt thế kỷ XX thật sự đã đạt nhiều thành tích ấn tượng với dấu ấn quan trọng. 

Lịch sử phát triển của Mazda – Từ nhà sản xuất nút chai đến nhà sản xuất ô tô sáng tạo hàng đầu thế giới 

Mazda là một thương hiệu toàn cầu đến từ Nhật Bản, một trong những nhà sản xuất ô tô nổi tiếng nhất thế giới đi đầu về cả số lượng và chất lượng. Ngày nay, những mẫu xe như Mazda3, Mazda6 và SUV Mazda CX-5 của hãng mang đến cho chủ nhân của nó sự hạnh phúc và cảm giác thỏa mãn khi có thể lái những chiếc xe chất lượng đến như thế. Trong số đó, Mazda MX-5 roadster từ lâu đã trở thành một huyền thoại. Nhưng nguồn gốc của công ty lại nằm ở một điều gì đó hoàn toàn khác – một điều hoàn toàn khó xảy ra xét đến câu chuyện thành công của nó cho đến nay. 

1. Năm 1920 – Từ vật liệu thay thế nút chai đến cơ khí 

Sản xuất vật liệu thay thế nút bần từ cây bản địa, đó là lĩnh vực kinh doanh chính của Công ty TNHH Toyo Cork Kogyo, tiền thân của Mazda. Công ty được thành lập vào ngày 30 tháng 1 năm 1920 tại Hiroshima. Đáp ứng nhu cầu cao của thị trường trong thời gian này về sản phẩm của ngành công nghiệp là vật liệu bịt kín khi mà công ty gần như là đơn vị sản xuất độc nhất. Theo thời gian, thị trường toàn cầu bắt đầu đáp ứng nhu cầu này bằng việc sản xuất số lượng lớn nút chai tự nhiên, khiến Công ty TNHH Toyo Cork Kogyo mất đi hoạt động kinh doanh cốt lõi và hao hụt doanh thu rất lớn. Để giải quyết vấn đề này, Jujiro Matsuda, người trở thành chủ tịch vào năm 1921, đã chuyển hoạt động sản xuất “Sản xuất ở Viễn Đông” (Toyo Kogyo) sang cơ khí. 

2. Năm 1931 – Chiếc xe đầu tiên và một tên tuổi lớn xuất hiện 

Năm 1927, công ty đã quyết định vĩnh viễn bỏ từ “cork” khỏi tên của mình. Năm 1930, công ty bắt đầu triển khai phát triển xe tải ba bánh có động cơ, cái tên Mazda xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1931. Việc sản xuất hàng loạt bắt đầu trên chiếc xe cơ giới đầu tiên mang tên Mazda GO. Tên của nó bắt nguồn từ Ahura Mazda, vị thần ánh sáng của Ba Tư cổ đại, cũng là vị thần của trí tuệ, trí thông minh và sự hòa hợp. Ông còn là biểu tượng cho nguồn gốc của văn hóa phương Đông và phương Tây. Cái tên này cũng bắt nguồn từ tên của người sáng lập công ty, Matsuda, được phát âm là Mazda trong tiếng Nhật. 

3. Năm 1936 – Những bước khởi đầu thành công 

Vào năm 1936 Toyo Kogyo ra mắt logo mới với chữ M cách điệu cho Mazda và đôi cánh mở rộng thể hiện sự nhanh nhẹn của Mazda. Chỉ bốn năm sau, nguyên mẫu của chiếc xe du lịch đầu tiên được ra mắt, đó là một chiếc xe ô tô gia đình bốn chỗ nhỏ gọn và cực kỳ được yêu thích. Nhưng Thế chiến thứ II đã khiến việc sản xuất bị đình trệ và ảnh hưởng đến doanh thu của Mazda. 

4. Năm 1945 – Khởi đầu mới với tương lai tươi sáng 

Khi quả bom nguyên tử bị thả xuống Hiroshima vào năm 1945, đây cũng chính là một bước ngoặt đối với Toyo Kogyo. Những xưởng còn sót lại của công ty được dùng làm bệnh viện cấp cứu. Từ thời điểm đó trở đi, Mazda bày tỏ sự tôn trọng tinh thần đoàn kết tuyệt đối của người dân Hiroshima trong triết lý của công ty: Mazda làm mọi thứ theo cách riêng của mình, không bao giờ bỏ cuộc và phấn đấu để đạt được điều đặc biệt nhất. Nhờ điều này mà Mazda bắt đầu sản xuất xe thương mại trở lại ngay từ cuối năm 1945, và đến năm 1949 hãng bắt đầu xuất khẩu xe tải ba bánh sang Ấn Độ. 

5. Năm 1958 – Các hãng vận tải đã tạo nên kỳ tích kinh tế Nhật Bản 

Vào cuối những năm 1950, chương trình xe thương mại của Mazda bao gồm khoảng 30 mẫu xe, từ xe tải nhỏ đến Mazda Romper như một chiếc xe bán tải 1 tấn cổ điển đã được kích hoạt cực kỳ mạnh mẽ. Toàn bộ hệ thống công ty từ lãnh đạo đến nhân viên đã miệt mài làm việc để có thể cải tiến năng suất hoạt động và chinh phục thị trường với sản phẩm chất lượng nhất. 

6. Năm 1960 – “Tầm nhìn kim tự tháp” đưa ngành sản xuất ô tô trở thành sản xuất quy mô lớn 

Ngay từ cuối những năm 1950, Mazda bắt đầu đưa hệ thống máy tính vào quy trình sản xuất của mình và Tsuneji Matsuda, con trai của vị Chủ tịch đầu tiên của Mazda, đã phát triển “Tầm nhìn Kim tự tháp”. Đó là kế hoạch mở rộng sản xuất ô tô thuộc các phân khúc khác nhau. Vì vậy, vào tháng 5 năm 1960, Mazda đã ra mắt chiếc xe được sản xuất hàng loạt đầu tiên của mình, chiếc City-Coupé Mazda R360 cải tiến. Hai năm sau đó là chiếc saloon nhỏ – Mazda Carol 360, và sau đó là chiếc Mazda Familia 800 nhỏ gọn. Với chiếc Luce kiểu dáng đẹp do Bertone thiết kế ra mắt vào giữa những năm 1960, Mazda sau đó giới thiệu một chiếc saloon như một sự thay thế cho chiếc xe đã có từ lâu đời của mình đến các đối tác châu Âu, những đối tượng khách hàng nằm trong tầng lớp trung cấp sành điệu. 

7. Năm 1961 – Dũng cảm mở đường cho chức năng mới: động cơ quay 

Lịch sử của Mazda gắn bó chặt chẽ với sự phát triển của các công nghệ truyền động tiên tiến. Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản chưa bao giờ hạn chế các giải pháp độc đáo trong công nghệ sản xuất ô tô của mình, trong đó bao gồm cả động cơ quay. Chỉ hai năm sau khi nhà sản xuất NSU của Đức tung ra “động cơ hệ thống NSU/Wankel”, Mazda đã nhận được giấy phép vào năm 1961 để tiếp tục phát triển và sản xuất động cơ “Wankel”. Ngay từ năm 1963, Mazda đã thành lập Trung tâm Phát triển Động cơ Quay và cùng năm đó, họ trưng bày động cơ quay hai rôto đầu tiên trên thế giới tại Triển lãm Ô tô Tokyo. 

8. Năm 1967 – Công ty ô tô sáng tạo nhất thế giới 

Với khẩu hiệu đầy tâm huyết này, Mazda cho ra mắt một siêu xe thể thao không giống bất cứ một hãng xe nào hay một chiếc xe nào thế giới từng thấy. Vào ngày 30 tháng 5 năm 1967, Mazda Cosmo Sport 110 S đã làm nên lịch sử khi là chiếc xe sản xuất đầu tiên trên thế giới được trang bị động cơ quay hai cánh quạt. Sau sản phẩm này, nó cũng chính là “khúc dạo đầu” cho một câu chuyện thành công đầy ấn tượng của ông lớn ngành ô tô này. Và đến ngày nay đã có gần hai triệu chiếc Mazda động cơ quay đã được bán ra thị trường. Nhưng Mazda cũng chứng tỏ sự sáng tạo của mình vào cuối những năm 1960 với việc bán song song và có một không hai động cơ piston thông thường, động cơ quay cải tiến và động cơ diesel hiệu suất cao. 

Câu chuyện đằng sau cái tên “Mazda” 

Với tư cách là một khách hàng, một người hâm mộ hoặc đơn giản chỉ là một người đã biết qua cái tên thương hiệu này, có bao giờ bạn thắc mắc làm thế nào một công ty ô tô Nhật Bản vốn xuất phát với “Celebrates Driving” lại được đặt tên như vậy không?  

Cái tên “Mazda” được giới thiệu đến Nhật Bản vào tháng 10 năm 1931. Mazda bắt đầu hoạt động với tư cách là nhà sản xuất nút chai từ năm 1920. Năm 1931 là năm Mazda, lúc đó có tên là Toyo Kogyo Co., Ltd., cho ra mắt “Mazda-go” – là một chiếc xe tải ba bánh, cũng chính là phương tiện đầu tiên ra mắt của công ty. Việc đặt tên cho xe ba bánh đã được cân nhắc bởi Jujiro Matsuda, chủ tịch thứ hai và người sáng lập quan trọng của Toyo Kogyo, cùng các thành viên chủ chốt khác. 

Được tạo ra bởi một công ty sau đó được quản lý bởi một người đàn ông tên là Matsuda, cái tên “Mazda-go” nghe có vẻ phù hợp. Câu hỏi đặt ra là tại sao nó lại được đánh vần là “Mazda” thay vì “Matsuda”? Thì “Mazda” xuất phát từ Ahura Mazda, vị thần của sự hài hòa, thông minh và trí tuệ của nền văn minh sơ khai ở Tây Á. Các thành viên chủ chốt của Toyo Kogyo coi Mazda là biểu tượng cho sự khởi đầu của nền văn minh phương Đông và phương Tây, nhưng cũng là biểu tượng của nền văn minh và văn hóa ô tô. Phấn đấu đóng góp cho hòa bình thế giới và trở thành ánh sáng trong ngành công nghiệp ô tô, Toyo Kogyo được đổi tên thành Tập đoàn Mazda Motor. “Mazda” cũng là một cách hoàn hảo để bày tỏ lòng kính trọng đối với người sáng lập đáng kể, người có họ được phát âm rất gần với “Mazda”. 

Điểm qua các dòng xe ấn tượng của thương hiệu Mazda 

Là một ông lớn trong ngành công nghiệp ô tô, không quá khó hiểu khi Mazda có thể chinh phục thị trường với bất cứ mẫu xe nào mới ra mắt. Điểm nhấn của các dòng xe Mazda trong thế kỷ XX chắc chắn không thể bỏ qua chiếc xe huyền thoại Mazda Cosmo Sport. 

Mazda khởi động chiến dịch xuất khẩu sang châu Âu vào năm 1967, với các mẫu Familia và Luce kiểu dáng đẹp do Bertone thiết kế và những chiếc coupe cải tiến với động cơ quay. Thị trường đầu tiên mà công ty nhắm đến là Na Uy, nhưng ngay từ năm 1969, Mazda đã giới thiệu nhiều mẫu xe khác nhau cho thị trường Đức tại Triển lãm ô tô Frankfurt. Phải mất ba năm nữa doanh số bán hàng tại Đức mới chính thức bắt đầu, nhưng doanh số bán hàng vốn dĩ đã bắt đầu ở Canada ngay từ năm 1968 và Hoa Kỳ vào năm 1970. Động cơ quay trong Mazda R100 và Mazda RX-2 đã gây ra một sự chấn động khá lớn, và từ năm 1971, mỗi giây Mazda được trang bị động cơ quay, đây có thể xem là điểm nhấn của các dòng xe Mazda. 

Thành công tiếp nối đến năm 1972, khi Mazda (Motors) Deutschland được thành lập. Trước khi được đăng ký thương mại, Giám đốc điều hành Masayuki Kirihara qua đêm tại Phòng 323 của Düsseldorf Hilton. Con số đó sẽ trở thành chìa khóa thành công cho Mazda trên cương vị tên mẫu xe. Mazda 323 trở thành một trong những mẫu xe nhập khẩu bán chạy nhất của Đức trong phân khúc xe compact trong nhiều năm qua. Nhưng những mẫu xe hàng đầu của Mazda Deutschland khi bắt đầu bán hàng vào năm 1973 là dòng xe tầm trung 616 và chiếc coupe RX-3 với động cơ quay hai cánh quạt. Các phương tiện truyền thông chuyên môn và khách hàng ở Đức đánh giá cao tất cả các mẫu xe Mazda, trên hết là nhờ trang bị tiêu chuẩn đa dạng và động cơ hiệu quả. 

Với các thành tích ấn tượng đó, đến năm 1974, Mazda chính thức ghi tên mình vào top 10 nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới. Vào đầu những năm 1970, doanh số bán hàng trên toàn thế giới của Mazda ngày càng tăng. Chỉ riêng sản lượng hàng năm của các mẫu xe Mazda động cơ quay đã tăng lên khoảng 240.000 chiếc vào năm 1973, nhờ đó Mazda cuối cùng đã lọt vào top 10 nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới một năm sau đó, kỷ lục về doanh số và sản xuất trong những năm tiếp theo. 

Mazda đã phải trải qua một số thời điểm giông bão do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng dầu mỏ lần thứ nhất ở Mỹ. Mazda đã tìm lại được con đường thành công, đặc biệt là thông qua các giải pháp truyền động hiệu quả mang tính đột phá giúp giảm đáng kể mức tiêu thụ nhiên liệu và lượng khí thải CO2. Đây là một phần cốt lõi của Kế hoạch Phoenix, dành riêng cho sự bền vững, mang lại cho Mazda sức mạnh mới. Như vậy, Mazda Cosmo AP và Mazda RX-5 được ra mắt vào năm 1975 với động cơ quay hai cánh quạt hiệu quả giúp giảm 40% mức tiêu thụ. Hai năm trước, vào năm 1973, động cơ quay của Mazda là đơn vị đầu tiên vượt qua tiêu chuẩn khí thải mới của Hoa Kỳ cho năm 1975 tại Hoa Kỳ. 

Động lực trong dòng sản phẩm Mazda năm 1977 đã được ứng dụng vào chiếc Mazda 323 hatchback nhỏ gọn, và nó đã có màn ra mắt ngoạn mục. Mẫu xe Nhật Bản đáng tin cậy và giá cả phải chăng đã vượt qua hành trình hoành tráng đầy cảm xúc từ Hiroshima đến buổi ra mắt tại Triển lãm ô tô Frankfurt. Ngay sau đó, tại Đức, nó trở thành một trong những mẫu xe nhỏ gọn được nhập khẩu phổ biến nhất. Đây là mẫu xe chiến thắng, từ năm 1981, trở thành mẫu xe Mazda đầu tiên được bán ở cả Đông và Tây Đức. 

Là một chiếc sedan gia đình bốn cửa và một chiếc coupe thanh lịch với thiết kế lấy cảm hứng từ châu Âu, Mazda 626 cạnh tranh ngôi vương trong phân khúc từ năm 1978 trở đi. Được giới truyền thông mệnh danh là “người Đức đến từ Nhật Bản”, mẫu xe tầm trung này còn nổi bật với độ tin cậy, giá cả phải chăng và sau này là những cải tiến kỹ thuật như hệ thống lái 4 bánh toàn thời gian 4WS. Mang tất cả những dấu ấn của một sự nghiệp bán chạy nhất, nó giúp Mazda Deutschland gần như tăng gấp đôi doanh số bán hàng của mình. Hơn 4,3 triệu chiếc Mazda 626 thuộc 5 thế hệ đã được bán vào năm 2002, đưa Mazda 626 trở thành mẫu ô tô Nhật bán chạy nhất tại Đức trong nhiều năm. 

Trong khi đó, chiếc xe thể thao hình nêm với đèn pha bật lên Mazda RX-7 đã đặt ra một cột mốc quan trọng ngay cả trước khi nó kỷ niệm ngày ra mắt tại Đức vào tháng 5 năm 1979. Vào tháng 11 năm 1978, chiếc RX-7 được đưa ra khỏi dây chuyền sản xuất với tư cách là chiếc Mazda động cơ quay thứ một triệu. Khúc dạo đầu cho việc không ngừng cải thiện các giá trị tối ưu được thiết lập bởi ba thế hệ Mazda RX-7 được bán cho đến năm 2002. Những điểm nổi bật trong sự nghiệp của RX-7 còn bao gồm những chiến thắng thể thao như 8 chức vô địch IMSA liên tiếp của Mỹ và giành chức vô địch Spa-Francorchamps 24 giờ. Mazda RX-7 được coi là siêu xe động cơ quay tối thượng. 

Đến năm 1984, Toyo Kogyo cuối cùng đã được ghi vào lịch sử khi công ty đổi tên thành Tập đoàn ô tô Mazda. Hình thức cơ bản của logo ngày nay được giới thiệu vào năm 1997 và được cập nhật và phát triển hơn nữa theo thời gian. Mazda “M” dang rộng đôi cánh hơn bao giờ hết để lướt nhanh vào tương lai. Ngày nay, Mazda MX-5 là chuẩn mực và hình mẫu cho tất cả các mẫu xe thể thao mui trần. Một chiếc roadster cổ điển với động cơ đặt trước và dẫn động cầu sau, đã xuất hiện trong Sách kỷ lục Guinness với tư cách là chiếc xe thể thao hai chỗ bán chạy nhất mọi thời đại kể từ năm 2000. Hơn một triệu chiếc MX-5 đã được tung ra thị trường. xa, một con số mà không ai có thể nghĩ tới vào cuối những năm 1980.  

Năm 1989, chiếc Mazda thể thao nhất đã biến ý tưởng thành hiện thực. Tầm nhìn của nhà báo ô tô người Mỹ Bob Hall và Giám đốc Phát triển của Mazda và sau đó là Giám đốc Điều hành, Kenichi Yamamoto. Hai người đam mê ô tô đã thiết kế một chiếc roadster mui trần đáng mơ ước và giá cả phải chăng dựa trên các dòng xe của Anh, nhưng kết hợp với khả năng phù hợp quanh năm của những chiếc xe mui trần hiện đại và công nghệ vừa hiệu quả vừa đáng tin cậy. Vào ngày 11 tháng 2 năm 1989, giấc mơ về chiếc roadster này đã tổ chức buổi ra mắt công chúng rất được hoan nghênh tại Triển lãm ô tô Chicago với tên gọi Mazda MX-5, hay Mazda Miata, như cách gọi của nó ở Mỹ. Đây là sự khởi đầu cho câu chuyện thành công chưa từng có trải dài trên bốn thế hệ MX-5 cho đến nay. 

Để nói về sự thành công của Mazda và những dòng xe nổi bật của nó thì phải mất rất nhiều thời gian. Bằng tất cả sự nỗ lực và đam mê cống hiến cho ngành công nghiệp ô tô, Mazda đã thật sự trở thành cái tên hàng đầu trên thị trường và đảm bảo mọi vấn đề cho người dùng. Theo dõi JapanBiz để cập nhật thêm các thông tin hữu ích về những thương hiệu hàng đầu tại thị trường Nhật Bản.