Đánh giá về thị trường các công ty bảo hiểm nhân thọ Nhật Bản

Để có được cái nhìn chi tiết nhất về quy trình hoạt động và sự phát triển của các công ty bảo hiểm nhân thọ Nhật Bản, nội dung bài viết dưới đây sẽ đánh giá và bình luận dựa trên tên tuổi của một số công ty bảo hiểm lớn ở quốc gia này. Việc so sánh này sẽ tập trung vào hiệu quả hoạt động, điểm mạnh của các sản phẩm bảo hiểm cũng như các khác biệt trong văn hoá doanh nghiệp ở Nhật Bản.

Bảo hiểm nhân thọ là gì? Mô tả về mô hình kinh doanh

1. Hoa hồng trong ngành bảo hiểm nhân thọ: Mô hình kinh doanh cơ bản

Giải thích ngắn gọn về mô hình kinh doanh bảo hiểm nhân thọ Nhật Bản có thể được hiểu như sau. Tiền được công ty thu dưới dạng phí bảo hiểm từ các thành viên đã ký hợp đồng, gộp lại và các yêu cầu bồi thường cũng như quyền lợi bảo hiểm sẽ được trả cho những thành viên cần tiền do các sự cố không mong muốn.

So với bảo hiểm phi nhân thọ phòng ngừa rủi ro đổ vỡ “tài sản”, bảo hiểm nhân thọ nhận hoa hồng để quản lý rủi ro liên quan đến tính mạng con người. Nói cách khác, “Nếu bạn gửi tiền cho tôi (công ty bảo hiểm nhân thọ), tôi có thể quản lý rủi ro trong trường hợp xảy ra tai nạn bất ngờ. Đổi lại, tôi sẽ tính phí hoa hồng”.

Cùng với “quản lý tài sản”, “tiền hoa hồng của bảo hiểm nhân thọ” là hai trụ cột chính tạo nên thu nhập của một công ty bảo hiểm nhân thọ.

Vậy có những loại bảo hiểm nhân thọ nào? Về cơ bản, có bảo hiểm tử vong, bảo hiểm y tế, bảo hiểm ung thư, bảo hiểm tài sản, và các dịch vụ được cung cấp bởi mỗi công ty là khác nhau. Lấy Nippon Life làm ví dụ để hiểu về sự đa dạng của các dịch vụ. Dịch vụ bảo hiểm nhân thọ có thể được chia thành bốn loại chính: “Bảo hiểm rủi ro tử vong”; “Bảo hiểm rủi ro y tế”; “Bảo hiểm rủi ro mắc bệnh hiểm nghèo hoặc chăm sóc điều dưỡng”; và “Bảo hiểm để bảo vệ trước những rủi ro trong tương lai như nghỉ hưu hay về già”.

Như vậy, “bảo hiểm nhân thọ” là một hợp đồng bảo hiểm liên quan đến “con người”, có thể dễ dàng hình dung từ thuật ngữ này. Một trong những trụ cột của lợi nhuận trong ngành bảo hiểm là “phí hoa hồng” nhằm phòng ngừa rủi ro liên quan đến tính mạng và sức khỏe của con người, đồng thời mang lại sự an tâm cho tương lai.

2. Quản lý tài sản: Các công ty bảo hiểm nhân thọ là nhà đầu tư lớn

Các công ty bảo hiểm nhân thọ đầu tư phí bảo hiểm thu được từ người mua bảo hiểm để cung cấp các dịch vụ bảo hiểm nêu trên bằng cách đầu tư số phí bảo hiểm thu được từ các thành viên. Tuy nhiên, vì không phải tất cả khách hàng đều bị ốm hoặc bị thương nên số tiền bảo hiểm còn lại nằm trong tay công ty bảo hiểm sẽ được sử dụng để đầu tư tiền một cách an toàn và ổn định trong thời gian dài. Dòng tiền này là hoạt động kinh doanh quản lý tài sản của các công ty bảo hiểm nhân thọ.

Cụ thể, họ đầu tư tiền chủ yếu vào trái phiếu và cổ phiếu chính phủ trong và ngoài nước, các khoản vay trong nước và bất động sản. Một trong những hoạt động kinh doanh chính của các công ty bảo hiểm nhân thọ là tăng thêm số tiền thu được thông qua việc quản lý tài sản này. Vì vậy, ngành này cũng được khuyến khích cho những sinh viên quan tâm đến quản lý tài sản.

So sánh và xếp hạng hiệu quả hoạt động của các công ty trong ngành bảo hiểm nhân thọ Nhật Bản

Cơ sở của so sánh là “doanh thu thông thường” và “lợi nhuận thông thường” hợp nhất của từng nhóm công ty trong năm tài chính 2021. “Doanh thu thông thường” trong ngành bảo hiểm tương ứng với “doanh thu thuần” trong các ngành khác và chủ yếu bao gồm “thu nhập từ phí bảo hiểm” và “thu nhập đầu tư”.

Bảo hiểm nhân thọ Nippon Life dẫn đầu về cả doanh thu và lợi nhuận thuần. Tại Bảo hiểm nhân thọ Nippon Life, thu nhập từ phí bảo hiểm và các khoản thu nhập khác tăng 3,5% so với năm 2020. Điều này được cho là do sự gia tăng hoạt động của nhân viên bán hàng trong đại dịch Covid-19, cũng như sự gia tăng doanh số bán các sản phẩm của công ty và doanh số bán bảo hiểm ngoại tệ trên mỗi kênh, nhờ sử dụng các công cụ kỹ thuật số. Tuy nhiên, so với năm tài chính 2019, tức khi trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra, hiệu suất bán hàng, bao gồm cả kênh nhân viên bán hàng, vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Doanh số bán bảo hiểm ngoại tệ trên kênh OTC của ngân hàng cũng giảm.

Ba công ty bảo hiểm còn lại cũng tăng cả doanh thu thông thường và thu nhập thông thường so với năm trước, mặc dù có sự khác biệt với Nippon Life về doanh thu thông thường.

Đặc điểm, thế mạnh và văn hóa doanh nghiệp của các công ty bảo hiểm nhân thọ

Các công ty bảo hiểm nhân thọ tư nhân đều có chung chiến lược mua lại các công ty bảo hiểm nhân thọ nước ngoài thông qua mua bán và sáp nhập nhằm bổ sung thu nhập mà họ không thể chi trả ở Nhật Bản, nơi dân số đang giảm.

1. Bảo hiểm nhân thọ Nippon Life: Giành lại ngôi vương thông qua M&A và phát triển kinh doanh, tích cực thúc đẩy việc sử dụng CNTT tiên tiến

Bảo hiểm nhân thọ Nippon Life có biệt danh là “Gulliver của ngành bảo hiểm nhân thọ”. Lý do là vì Nippon Life đã củng cố vị thế là công ty hàng đầu trong ngành bảo hiểm nhân thọ trong suốt lịch sử hơn 100 năm. Thương hiệu tiếp tục đạt được những kết quả xứng đáng với mục tiêu của mình và tự hào về hiệu suất cao nhất. Một trong những yếu tố đằng sau điều này là “thành công trong các thương vụ M&A ở nước ngoài” và “mua lại và khởi nghiệp trong nước”.

Nhìn về quá khứ, sau khi mất vị trí dẫn đầu về phí bảo hiểm và thu nhập khác vào tay Bảo hiểm nhân thọ Dai-ichi Life vào năm 2015, Nippon Life bắt đầu nghiêm túc tham gia M&A. Đầu tiên, công ty mua lại Bảo hiểm nhân thọ Daiki Life vào tháng 3/2016 và Bảo hiểm nhân thọ MLC Life, công ty con của một ngân hàng lớn của Úc vào tháng 10. Với những kế hoạch kinh doanh này, công ty tạm thời trở lại vị trí dẫn đầu về thu nhập thông thường trong năm tài chính 2017, nhưng một lần nữa lại đánh mất vị trí vào tay Dai-ichi Life. Hoạt động M&A vẫn tiếp tục và vào tháng 5 năm 2018, công ty đã mua lại Bảo hiểm nhân thọ MassMutual (Nissay Wealth Life Insurance) tại Hoa Kỳ. Năm 2019, công ty đã mở Bảo hiểm nhân thọ Hanasaku và xây dựng kế hoạch 5 năm kỹ thuật số nhằm thúc đẩy mạnh mẽ việc sử dụng CNTT tiên tiến.

Tổng tài sản trong năm tài chính 2021 vào khoảng 88.381,9 tỷ yên trên cơ sở hợp nhất, đưa bảo hiểm nhân thọ Nippon Life lên vị trí hàng đầu như năm ngoái.

Theo báo cáo năm 2022, Nippon Life đang nỗ lực đảm bảo thu nhập ổn định dài hạn thông qua kinh doanh bảo hiểm và quản lý tài sản tại Mỹ, châu Âu và khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Lợi nhuận hoạt động cốt lõi của kinh doanh ở nước ngoài của Tập đoàn vào cuối năm tài khoá 2021 đã tăng đáng kể, ghi nhận lợi nhuận cao nhất từ trước đến nay là 23,8 tỷ yên.

Ngoài ra, mặc dù ngành bảo hiểm nhân thọ có hình ảnh mạnh mẽ về việc bán hàng cho khách hàng cá nhân, nhưng theo những người cung cấp thông tin, chính các vị trí theo nghề bán hàng mới là nguyên nhân dẫn đến doanh số bán hàng như vậy tại Nippon Life Insurance. Các vị trí bán hàng như vậy tại Nippon Life là dành cho những nhân viên đang theo đuổi sự nghiệp, có thể tham gia vào các công việc có quy mô lớn như quản lý nhân viên bán hàng và thiết kế bảo hiểm doanh nghiệp.

2. Dai-ichi Life: Hoạt động trên tinh thần đặt khách hàng lên ưu tiên hàng đầu

Dai-ichi Life kỷ niệm 120 năm thành lập vào năm 2022. Đặc biệt kể từ năm 2007, Dai-ichi Life đã đón nhận thách thức đổi mới bằng cách triển khai hoạt động kinh doanh đa thương hiệu tại Nhật Bản nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng hóa và trở thành một trong những công ty bảo hiểm nhân thọ đầu tiên của Nhật Bản có công ty bảo hiểm mở rộng kinh doanh ra nước ngoài.

Vào tháng 3 năm 2021, công ty bảo hiểm này đã công bố “Kết nối lại năm 2023” nhằm mục đích “kết nối lại với tất cả các bên liên quan theo cách tốt hơn” bằng cách xem xét các đầu mối liên hệ của công ty và cách thức làm việc từ trước tới bây giờ. Theo kế hoạch này, thông qua đa dạng hóa khu vực và kinh doanh, bao gồm cả việc tìm kiếm các doanh nghiệp mới, họ sẽ xây dựng nền tảng tăng trưởng bền vững, có khả năng phục hồi trước những thay đổi của môi trường bên ngoài. Cùng với việc góp phần cải thiện hiệu quả sử dụng vốn của tập đoàn, kế hoạch này còn hướng tới tăng trưởng lợi nhuận đã điều chỉnh từ hoạt động kinh doanh ở nước ngoài khoảng 85 tỷ yên trong năm tài chính 2023.

Một trong những đặc điểm của văn hóa doanh nghiệp tại Dai-ichi Life là quản lý đặt khách hàng lên hàng đầu, dựa trên ý tưởng của người sáng lập Kohta Yano về “tốt nhất thay vì vĩ đại nhất”. Ví dụ, tinh thần này có thể được thể hiện qua việc thanh toán kịp thời các yêu cầu bảo hiểm sau các thảm họa như vụ đánh bom nguyên tử ở Hiroshima và trận động đất lớn ở phía Đông Nhật Bản.

Một nhân viên nhiệt tình nói với một nhân viên tương lai rằng: “Khi chúng tôi ưu tiên các con số, mọi việc đã không diễn ra tốt đẹp. Tôi tin rằng các con số tuân theo tư duy đặt khách hàng lên hàng đầu”. Bằng cách này, Dai-ichi Life tự hào là công ty có doanh số bán hàng hàng đầu trong ngành khi nỗ lực mang lại điều tốt nhất cho khách hàng. Có thể nói đây là một môi trường mà tư duy thực sự đặt khách hàng lên hàng đầu có thể được theo đuổi xuyên suốt quá trình hoạt động.

3. Bảo hiểm nhân thọ Meiji Yasuda: Tự hào là công ty lâu đời nhất Nhật Bản. Thị phần số 1 tại Nhật Bản về chính sách áp dụng cho bảo hiểm nhóm

Bảo hiểm nhân thọ Meiji Yasuda được thành lập vào năm 2004 thông qua việc sáp nhập công ty bảo hiểm nhân thọ Meiji và công ty bảo hiểm nhân thọ Yasuda, tự hào với thương hiệu “Công ty bảo hiểm nhân thọ lâu đời nhất Nhật Bản”. Kể từ khi thành lập, công ty đã có được nền tảng quản lý vững chắc và duy trì thị phần số 1 tại Nhật Bản về số lượng hợp đồng bảo hiểm nhóm có hiệu lực đối với hoạt động bán hàng của doanh nghiệp, với số lượng hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực lên tới 116 nghìn tỷ yên trong năm tài chính 2021.

Theo một sinh viên tốt nghiệp năm 2018 đã nhận được lời mời làm việc, “Các nhân viên nói với tôi rằng họ có khách hàng là các công ty nổi tiếng như Nhà máy bia Asahi và Tập đoàn Itochu”, điều này cho thấy sức mạnh nền tảng của công ty từ cơ sở khách hàng chất lượng. Hơn nữa, theo lời của một nhân viên khác đang làm việc tại Bảo hiểm nhân thọ Meiji Yasuda nói với một sinh viên tốt nghiệp năm 2019 rằng: “Công ty nắm giữ hơn 80% thị phần trong lĩnh vực bảo hiểm nhóm cho các văn phòng chính phủ và thành phố”. Bảo hiểm nhân thọ Meiji Yasuda xử lý nhiều loại bảo hiểm nhóm từ các tập đoàn lớn đến các cơ quan công cộng, có thể nói là một công ty hỗ trợ một bộ phận xã hội bằng cách cung cấp các giải pháp bảo hiểm nhân thọ.

Công ty đứng thứ ba về cả doanh thu thông thường và lợi nhuận thông thường, và mặc dù có hoạt động ở nước ngoài với 7 công ty ở 5 quốc gia, số tiền tương đương với lợi nhuận cơ bản từ kinh doanh bảo hiểm ở nước ngoài chiếm 35,9 tỷ yên trong kết quả của tập đoàn. Điều này cho thấy về cơ bản công ty đang tập trung vào hoạt động kinh doanh trong nước. Đây là điểm khác biệt rõ ràng so với các công ty khác đang hoạt động M&A ở nước ngoài. Công ty đang thực hiện một cách trung thực mối liên kết với “cộng đồng địa phương”, một trong những yếu tố trong tầm nhìn quản lý là “trở thành công ty bảo hiểm nhân thọ thân thiện với mọi người nhất, tạo được niềm tin và tiếp tục được mọi người lựa chọn”. Để làm rõ hơn điều này, xem xét các mối quan hệ đối tác bên ngoài thì nhận thấy rằng, công ty đã liên tục thoả thuận và hợp tác với nhiều quận, thành phố, trường đại học và các tổ chức giáo dục khác kể từ năm 2017.

4. Bảo hiểm nhân thọ Sumitomo: Mở rộng thị phần trong giới trẻ, cung cấp hỗ trợ quản lý sức khỏe cho các công ty và thúc đẩy hỗ trợ nâng cao sức khỏe cho các cá nhân

Bảo hiểm nhân thọ Sumitomo thuộc Tập đoàn Sumitomo, một trong ba tập đoàn lớn tại Nhật Bản. Giống như Bảo hiểm nhân thọ Meiji Yasuda, Bảo hiểm nhân thọ Sumitomo cũng đặt ưu tiên cao cho quan hệ đối tác với cộng đồng địa phương, làm việc với chính quyền địa phương ở 43 quận để ký kết các thỏa thuận (tính đến tháng 3 năm 2021). Công ty đang tập trung vào nâng cao sức khỏe, chẳng hạn như kiểm soát bệnh truyền nhiễm, hỗ trợ cho các nhóm bệnh nhân ung thư và bệnh nhân mất trí nhớ. Ngoài ra, công ty đang nâng cao lợi nhuận và tiềm năng tăng trưởng của không chỉ thị trường bảo hiểm nhân thọ trong nước mà còn ở nước ngoài, bao gồm việc biến Symetra – một tập đoàn bảo hiểm nhân thọ niêm yết của Mỹ trở thành công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn vào năm 2016 và đầu tư vào Singlife của Singapore vào năm 2019.

Và điều đáng chú ý là công ty đang tiếp cận thế hệ trẻ. “Vitality (Bảo hiểm Sức sống)” được bán trên thị trường từ năm 2018, bao gồm hợp đồng bảo hiểm và “Chương trình sức khỏe sức sống”. Bằng cách khuyến khích khách hàng tham gia vào các hoạt động nâng cao sức khỏe, chương trình mang lại giá trị mới bằng cách không chỉ chuẩn bị cho họ trước rủi ro mà còn giảm thiểu rủi ro. “Vitality” đã vượt qua tổng số 1 triệu lượt đăng ký kể từ khi ra mắt.

Vào tháng 3 năm 2021, Bảo hiểm nhân thọ Sumitomo đã ra mắt “Phiên bản dùng thử Vitality” và vào tháng 6 năm 2021, họ ra mắt “Gói gia đình” (cung cấp một phần chương trình sức khỏe với mức giá chỉ bằng một nửa) dành cho gia đình các thành viên Vitality. Hơn nữa, vào tháng 3 năm 2022, họ cũng triển khai “Light Plan (cung cấp các dịch vụ tương tự như “Gói gia đình” cho khách hàng từ 34 tuổi trở xuống).

Ngoài ra, để tận dụng những dữ liệu như kết quả khám sức khỏe của người đăng ký, bảo hiểm Sumitomo đã giới thiệu “Báo cáo sức khỏe”, một công cụ cho phép quản lý liên tục kết quả kiểm tra sức khỏe và hiểu biết về các đánh giá tương đối. Bằng cách cung cấp hỗ trợ quản lý sức khỏe cho các công ty và hỗ trợ nâng cao sức khỏe cho các cá nhân, MCI (Suy giảm nhận thức nhẹ) đang thực hiện một góc độ mới trong việc tạo mối liên hệ với khách hàng của mình.

Vào tháng 3 năm 2020, Sumitomo đã ra mắt “Dementia PLUS”, một sản phẩm bổ sung được thiết kế để cung cấp phạm vi bảo hiểm rộng rãi từ MCI (Suy giảm nhận thức nhẹ) đến chứng sa sút trí tuệ và hỗ trợ tài chính cũng như phát hiện và phòng ngừa sớm. Tháng 3 năm 2022, bảo hiểm Sumitomo đã ra mắt “Bảo hiểm mất trí nhớ của Sumisei” như một sản phẩm bổ sung cho “Dementia PLUS”, có phạm vi bảo hiểm hạn chế hơn và có thể đăng ký một cách đơn giản. Vì nhiều khách hàng cao tuổi lo lắng về sức khỏe của họ và gánh nặng phí bảo hiểm, nên công ty Bảo hiểm nhân thọ Sumitomo nỗ lực mang lại giá trị về mặt nâng cao sức khỏe và phòng ngừa chứng sa sút trí tuệ, hướng tới tuổi thọ 100 năm.

Mặc dù Bảo hiểm nhân thọ Sumitomo thường được nhắc đến với hình ảnh một “nhóm thể thao” nhưng người ta cho rằng mối quan hệ giữa các nhân viên không hề khắc nghiệt và văn hóa doanh nghiệp cởi mở đã thấm sâu vào công ty. Đó là một công ty nơi các nhân viên có thể làm việc cùng nhau bất kể tuổi tác, vị trí hay bộ phận.

Bảo hiểm nhân thọ Sumitomo mở rộng hoạt động sang Việt Nam

Ngày 20/12, Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Sumitomo đạt thỏa thuận với Bảo Việt Holdings, tập đoàn tài chính và bảo hiểm lớn nhất Việt Nam, để mua lại 18% số cổ phiếu đang lưu hành của công ty với giá khoảng 28 tỷ Yên. Số cổ phần này sẽ được chuyển nhượng từ chủ sở hữu hiện tại là HSBC Insurance Holdings, một chi nhánh của Tập đoàn Ngân hàng Hồng Kông và Thượng Hải. Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Sumitomo sẽ tham gia quản lý công ty thông qua việc góp vốn và bổ nhiệm giám đốc. Đồng thời, Sumitomo cũng sẽ hỗ trợ công ty phát triển hệ thống và phát triển sản phẩm.

Đây sẽ là công ty bảo hiểm nhân thọ thứ hai của Nhật Bản thâm nhập thị trường Việt Nam sau công ty Bảo hiểm nhân thọ Dai-ichi Life. Bảo Việt Holdings mà Sumitomo đầu tư đứng thứ hai tại Việt Nam về thị phần bảo hiểm nhân thọ (dựa trên tổng thu phí bảo hiểm) và dẫn đầu về bảo hiểm phi nhân thọ.

Thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam, với dân số khoảng 87 triệu người, đang mở rộng với tốc độ hai con số hàng năm và Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Sumitomo dự định sẽ thu được thành quả từ sự tăng trưởng này thông qua việc tăng vốn hóa thị trường của cổ phiếu mình nắm giữ và thông qua cổ tức. Đồng thời, công ty cũng sẽ mở rộng sang các thị trường mới nổi ngoài Trung Quốc, nơi công ty đã có mặt.

Để tiếp tục khả năng phát triển của mình, các công ty bảo hiểm nhân thọ Nhật Bản phải tăng cường sự mở rộng ra nước ngoài và Việt Nam được đánh giá là thị trường tiềm năng với cơ hội đa dạng trong thời gian tới.