Amazon và Rakuten – Cách thức hoạt động của 2 nền tảng mua sắm trực tuyến lớn nhất Nhật Bản

Công nghệ phát triển cùng với đại dịch đã tạo đà cho sự gia tăng đầy mạnh mẽ của việc mua sắm trực tuyến. Giờ đây người ta quen dần với việc mua sắm qua các ứng dụng, nền tảng thay vì trực tiếp đến cửa hàng. Trong đó, Amazon và Rakuten vốn được biết đến như hai nền tảng có lượng truy cập cao nhất tại Nhật Bản. Vậy đâu là lí do giúp hai “ông lớn” này nhận được sự tin tưởng cao đến vậy?

Về thị trường thương mại điện tử Nhật Bản

Thị trường thương mại điện tử giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng của Nhật Bản đã đạt giá trị 150,1 tỷ USD vào năm 2015 – một con số kỷ lục, và vẫn đang tiếp tục gia tăng với tốc độ không ngừng. Thị trường thương mại điện tử của nước này dự kiến ​​sẽ đi theo quỹ đạo tăng trưởng tương tự đến năm 2021, mở rộng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 6,2%.

Là thị trường thương mại điện tử và bán lẻ trực tuyến lớn thứ ba trên toàn thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Hoa Kỳ, người bán và các chủ doanh nghiệp mong đợi nhiều cơ hội hơn từ Nhật Bản và tìm kiếm cơ hội kinh doanh để phát triển kinh doanh. Trong đó, Amazon và Rakuten là hai kênh chính được người bán hàng chú ý cũng như nhận được sự quan tâm và tin dùng rất cao từ phía người dùng Nhật Bản.

Đánh giá tổng quan các nền tảng và chân dung người dùng

1. Thị phần của các nền tảng mua sắm điện tử

Hiện tại ở Nhật Bản, Amazon, Rakuten và Yahoo Shopping là ba nền tảng thương mại điện tử uy tín tại Nhật. Số liệu thống kê từ trang ​​Similarweb, có thể thấy Amazon đã vượt qua Rakuten Ichiba Japan về lượng khách Nhật Bản truy cập hàng tháng.

Theo đó, Amazon có mức trung bình hơn 600 triệu lượt truy cập so với mức truy cập trung bình của Rakuten Japan là 580 triệu. Điều này cũng cho thấy kết quả là các giao dịch trung bình hàng tháng của Amazon đang tăng lên.

Cũng dựa trên nghiên cứu nội dung số Nielsen được thực hiện vào năm 2020 và nghiên cứu mới nhất của công ty địa phương, tài khoản người dùng của Amazon Japan đã vượt Rakuten Japan. Người dùng tài khoản của Amazon có hơn 52 triệu trong khi Rakuten hiện đang kém khoảng 1 triệu tài khoản, 51 triệu. Tuy nhiên, sự khác biệt này không quá lớn và thậm chí Rakuten có thể dễ dàng vượt qua nếu có những chiến lược truyền thông đúng đắn.

2. Chân dung khách hàng

Từ góc độ chân dung người tiêu dùng, Amazon và Rakuten Ichiba Japan đều đang thu hút đông đảo thế hệ người dùng trẻ tuổi.

Trong khi Amazon được các khách hàng nam giới ưa chuộng hơn, Rakuten Japan đang thu hút nhiều khách hàng nữ hơn. Lí do là vì Rakuten Japan đang làm tốt hơn về trải nghiệm mua sắm. Từ bố cục trình bày trang sản phẩm và các chương trình khách hàng thân thiết nơi khách hàng có thể kiếm điểm, ưu đãi và tiền thưởng khá tốt. Điều đó chắc chắn có thể gây ấn tượng với khách hàng nữ nhiều hơn.

So sánh mô hình kinh doanh của Amazon và Rakuten

1. Với Amazon

Có sự khác biệt trong mô hình kinh doanh của Amazon và Rakuten. Amazon là một mô hình định hướng theo sản phẩm, hoạt động giống như một siêu thị. Ở đó, Amazon liệt kê các sản phẩm thương hiệu thuộc sở hữu của mình, đồng thời cho phép những người bán khác liệt kê các sản phẩm trên nền tảng để bán cho khách hàng.

Ngoài ra, Amazon ưu tiên các sản phẩm của người bán và xếp hạng sản phẩm ở vị trí kết quả tìm kiếm tốt hơn và cung cấp các tính năng kêu gọi hành động hữu ích hơn. Bên cạnh đó, Amazon sẽ bán các sản phẩm tương tự với những người bán khác khi họ thấy nó có lãi và thậm chí chặn danh sách của người bán khác để bán cùng một sản phẩm.

Amazon đang xây dựng một nền tảng thương mại điện tử của riêng mình và kiếm lợi nhuận bằng cách tận dụng người bán, thay vì giúp người bán xây dựng thương hiệu của thương hiệu một cách thực sự. Ví dụ điển hình có thể thấy đó là ở cuối mỗi trang sản phẩm, Amazon đưa ra bảng giá so sánh cho cùng 1 sản phẩm tại các cửa hàng khác nhau. Việc so sánh giá sẽ giúp khách hàng mua được sản phẩm với giá tối ưu hơn. Tuy nhiên đây sẽ là thử thách cho các cửa hàng kinh doanh trên nền tảng này.

2. Với Rakuten Ichiba Japan

Mặt khác, với nền tảng thương mại điện tử Rakuten Ichiba Japan, đây là một mô hình cho thuê, hoạt động giống một cửa hàng bách hóa hơn, cho phép người bán vào cửa hàng và xây dựng cửa hàng của riêng họ. Đồng thời người bán có thể kiểm soát nhiều hơn đối với việc trang trí cửa hàng, danh sách sản phẩm cũng chuẩn bị cho các nội dung mang tính quảng cáo, truyền thông.

Và quan trọng nhất, trên nền tảng Rakuten Ichiba Japan, không có bất kỳ đề xuất sản phẩm nào khác của các cửa hàng khác trên trang sản phẩm của người bán. Đó là do Rakuten đang vận hành mô hình trung tâm mua sắm bán lẻ và kiếm lợi nhuận từ phí tạo cửa hàng và phí dịch vụ bổ sung, chẳng hạn như quản trị, giao dịch và bảo trì.

Cách tạo tài khoản bán hàng online trên Amazon và Rakuten

Nếu bạn không phải là người Nhật Bản, việc tạo tài khoản người bán trên Amazon Nhật Bản sẽ dễ dàng hơn Rakuten Nhật Bản. Theo đó, việc tạo tài khoản trên Amazon có thể được thực hiện thông qua một số loại giấy tờ như:

• Giấy tờ tùy thân có ảnh (hộ chiếu, bằng lái xe, thẻ cư trú)
• Các loại hóa đơn hoặc sao kê trong vòng 180 ngày (sao kê thẻ tín dụng, sao kê tài khoản ngân hàng qua internet, sổ tiết kiệm tài khoản tiết kiệm, giấy xác nhận số dư)

Trong khi đó, để đăng ký mở cửa hàng trên Rakuten Ichiba, người bán phải có một công ty thành lập đã đăng ký tại Nhật Bản. Các công ty ở những nơi khác trên thế giới quan tâm đến việc đăng ký sẽ cần một đối tác dịch vụ đóng vai trò là MOR (Merchant of Record) và thay mặt họ đăng ký, đồng thời giữ quyền sở hữu cửa hàng.

Rakuten Ichiba có một mạng lưới đối tác có thể thiết lập và quản lý cửa hàng thay mặt cho các thương hiệu. Họ làm việc đằng sau hậu trường với tư cách là người trung gian, ký hợp đồng với cả thương hiệu và Rakuten.

Cơ cấu chi phí vận hành trên Amazon và Rakuten

Rakuten Ichiba Japan chia thành nhiều khoản phải trả hơn khi thiết lập và vận hành cửa hàng. Hiện tại nền tảng này đang có 3 gói chi phí để người bán lựa chọn, gói khác nhau với số lượng danh sách sản phẩm, chế độ hoa hồng, khối lượng lưu trữ dữ liệu. Chi phí sẽ nằm trong mức từ 205 USD – 980 USD/tháng (195.000 yên ~ 100.000 yên).

Ngược lại, cấu trúc phí của Amazon Nhật Bản đơn giản hơn, gần giống như tài khoản Hoa Kỳ, nhưng có thể khác nhau về hoa hồng trên mỗi giao dịch và phí FBA vì nó tuân theo kế hoạch của Amazon Nhật Bản.

Tất cả giá sản phẩm niêm yết trên Amazon.co.jp phải bao gồm thuế tiêu thụ và không được nêu bất kỳ giá sản phẩm chưa bao gồm thuế nào hoặc giá chưa bao gồm thuế kết hợp với số tiền thuế. Bất kỳ hàng hóa nào nhập khẩu vào Nhật Bản đều phải chịu Thuế Tiêu thụ Nhập khẩu. Một số hàng hóa phải chịu thuế hải quan. Người bán không được phép nhập khẩu hàng hóa dưới danh nghĩa của Amazon hoặc hiển thị Amazon với tư cách là người khai báo, nhà nhập khẩu trong hồ sơ hoặc người nhận hàng trên bất kỳ tài liệu hải quan nào.

Xét về chi phí cố định và chi phí biến đổi, rõ ràng Amazon Nhật Bản là lựa chọn tốt hơn để giảm chi phí vận hành và tăng khả năng cạnh tranh về giá sản phẩm cũng như đóng góp lợi nhuận.

Các sử dụng cơ sở dữ liệu khách hàng cho các hoạt động marketing của Amazon và Rakuten

Hầu hết các sản phẩm tiếp thị của Amazon đều có sẵn ở Amazon Nhật Bản. Những tính năng này cũng đã có sẵn ở Nhật Bản, chẳng hạn như quảng cáo sản phẩm được tài trợ, quảng cáo thương hiệu, quảng cáo hiển thị hình ảnh, DSP, liên kết của Amazon,… Rakuten Ichiba hiện có một nền tảng riêng được gọi là nền tảng Tiếp thị Rakuten – Rakuten Marketing, hay RMP. Có nhiều giải pháp quảng cáo và tiếp thị được cung cấp cho người bán Rakuten Ichiba thông qua nền tảng này.

1. Hình thức marketing hiệu suất trực tiếp – Direct performance marketing

Mở rộng bán hàng RMP, cổng thương hiệu RMP và phòng trưng bày RMP là một hình thức quảng cáo dựa trên từ khóa tìm kiếm từ khóa có liên quan đến sản phẩm. Nó phân tích thông tin sản phẩm và bật quảng cáo trong kết quả tìm kiếm dựa trên cụm từ tìm kiếm của người tiêu dùng.

3 loại quảng cáo này có sự khác biệt với nhau. Nếu như hình thức mở rộng bán hàng nhằm mục đích giúp tăng SKU cụ thể và thúc đẩy doanh thu thì hình thức cổng thương hiệu nhằm mục đích nâng cao nhận thức về cửa hàng và hướng lượng truy cập đến trang cửa hàng.

2. One-to-one marketing

Khác với Amazon, Rakuten Ichiba cho phép các nhà quảng cáo tận dụng dữ liệu của bên thứ nhất và cơ sở dữ liệu khách hàng của Rakuten. Chủ yếu nói về ID khách hàng, nhằm mục đích đánh chính xác đối tượng khách hàng mục tiêu, tăng hiệu quả truyền thông và giảm chi phí bán hàng. Như chúng ta đã biết, người tiêu dùng cần có tài khoản để mua hàng trên Rakuten và tích lũy số điểm Rakuten được phản ánh trên tài khoản. Vì vậy, ID khách hàng Rakuten có giá trị để quảng cáo cho tất cả người bán.

Tin nhắn trực tiếp RMP, RMP ID consortium, RMP cho ứng dụng, R Point cho phép nhà quảng cáo tận dụng cơ sở dữ liệu ID khách hàng và ID Rakuten để khởi chạy chiến dịch email, nhắm mục tiêu lại cho quảng cáo hiển thị hình ảnh, quảng cáo trên thiết bị di động và phân khúc khách hàng dựa trên chương trình khách hàng thân thiết của Rakuten và điểm R cái nhìn sâu sắc của người dùng.

3. O2O marketing

Người tiêu dùng Nhật Bản luôn biết cách tận dụng các cửa hàng ngoại tuyến và cửa hàng trực tuyến, nhằm tận hưởng trải nghiệm mua sắm tốt nhất. Điều này phần nào phản ánh khả năng nhận dạng khuôn mặt của khách hàng, thu thập điểm ngoại tuyến và phân phối sản phẩm, trưởng thành hơn so với Hoa Kỳ và nhiều thị trường châu Âu.

Rakuten Ichiba thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho những người bán muốn tích hợp các cửa hàng ngoại tuyến và trực tuyến, đồng thời hợp lý hóa hành trình mua sắm, điều mà Amazon Nhật Bản chưa thể cạnh tranh được.

RMP – Omni Commerce và RMP – Go Spot cung cấp dữ liệu được thu thập từ việc mua hàng của khách hàng bằng cách sử dụng thẻ Rakuten, thanh toán kỹ thuật số, thanh toán QR, thẻ quà tặng,… và khách hàng sử dụng Ứng dụng Rakuten Ichiba, cho các nhà quảng cáo sử dụng trong truyền thông tiếp thị, trong đó nhằm mục đích tăng độ chính xác và hiệu quả chi phí.

4. Truyền thông dựa trên định hướng nội dung

Quảng cáo hiển thị RMP rất giống với quảng cáo hiển thị của Amazon, chủ yếu dựa vào thông điệp biểu ngữ và phương pháp nhắm mục tiêu để tăng CTR và tỷ lệ chuyển đổi ở cuối.

Tiếp thị người ảnh hưởng RMP và lấy mẫu bối cảnh RMP là những cách tương ứng để tương tác với khách hàng mục tiêu thông qua đánh giá và chứng thực của người ảnh hưởng. Các cách thức này cho phép khách hàng dùng thử sản phẩm và cảm nhận kết cấu cũng như cách chạm vào sản phẩm. Những chiến lược này cần người bán không chỉ ở cách tính toán chi phí mà còn ở cách kể câu chuyện sản phẩm cho khách hàng.

Rõ ràng có thể thấy Rakuten Ichiba đang cung cấp giải pháp thâm nhập thị trường địa phương chuyên sâu hơn cho người bán so với Amazon Nhật Bản.

Tình hình phát triển của thương mại điện tử Nhật Bản trong năm 2022

Kết quả phân tích dữ liệu được đưa ra bởi GlobalData cho thấy, thị trường thương mại điện tử Nhật Bản ước tính sẽ đạt mức tăng trưởng 6,9%, đạt 22,4 nghìn tỷ yên (194,3 tỷ USD) vào năm 2022, khi người tiêu dùng ngày càng chuyển từ mua hàng ngoại tuyến sang mua hàng trực tuyến.

Cùng với đó, doanh số bán hàng thương mại điện tử ở Nhật Bản đã tăng với tốc độ tăng trưởng gộp hàng năm (CAGR) là 5,2% từ năm 2018 đến năm 2021 để đạt 20,9 nghìn tỷ yên (181,7 tỷ USD) vào năm 2021.

Trưởng nhóm phân tích ngân hàng và thanh toán tại GlobalData đưa ra nhận định “Thị trường thương mại điện tử Nhật Bản đã ghi nhận mức tăng trưởng bền vững trong suốt 5 năm qua. Đây là kết quả có được bởi mức độ thâm nhập của thị trường trực tuyến và di động cao cũng như sở thích cao của người tiêu dùng đối với các giao dịch trực tuyến. Người tiêu dùng đang ngày càng chuyển từ mua hàng tại cửa hàng sang mua hàng trực tuyến, với thương mại điện tử là một trong số ít lĩnh vực tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng tích cực ngay cả trong đại dịch Covid-19”.

Theo “Khảo sát kinh tế hộ gia đình” được thực hiện bởi Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản, hơn 50% hộ gia đình của quốc gia này đã đặt mua hàng hóa và dịch vụ qua Internet vào tháng 7 năm 2022. Ngoài ra, chi tiêu trung bình hàng tháng cho trực tuyến mua sắm trên mỗi hộ gia đình đã tăng 17,2% trong tháng đó so với mức trung bình hàng tháng của năm 2021.

Rõ ràng sự lên ngôi của công nghệ không chỉ tạo điều kiện cho nền tảng thương mại của các quốc gia lớn mà kể cả Nhật Bản – một đất nước có dân số già cũng đã có các bước tiến đáng kể. Các chương trình khuyến mãi, tích điểm và giảm giá vào nhiều ngày lễ khác nhau đã giúp thị trường mua sắm online chinh phục hoàn toàn người tiêu dùng.