Đồng Yên giảm mạnh do căng thẳng thương mại: Cơ hội xuất khẩu, thách thức nhập khẩu

Đồng yên Nhật tiếp tục suy yếu, giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều tuần sau khi Mỹ thông báo áp thuế quan 25% lên hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản. Diễn biến này vừa mở ra cơ hội cho xuất khẩu, nhưng đồng thời làm gia tăng chi phí nhập khẩu và áp lực lạm phát trong nước.

Tỷ giá đảo chiều: Đồng yên chạm đáy trong nhiều tuần

Trong phiên giao dịch ngày 9/7, đồng yên giảm xuống duy trì quanh mốc 147,00 yên đổi 1 USD, mức thấp nhất kể từ giữa tháng 6. Nguyên nhân trực tiếp đến từ tuyên bố của Nhà Trắng về việc sẽ áp dụng thuế quan 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản bắt đầu từ 1/8/2025.

Đây là một phần trong chính sách mới nhằm giảm phụ thuộc chuỗi cung ứng vào châu Á. Mặc dù thông tin chưa chi tiết theo từng mặt hàng, nhưng động thái này đã khiến thị trường ngoại hối ngay lập tức phản ứng: nhà đầu tư bán ra đồng yên, chuyển sang nắm giữ USD như một tài sản trú ẩn.

Tại sao đồng yên lại dễ tổn thương trước các cú sốc thương mại?

Chính sách tiền tệ siêu nới lỏng của BOJ

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) là một trong những cơ quan duy nhất trong nhóm G7 vẫn duy trì lãi suất cực thấp – chỉ khoảng 0,1% – nhằm thúc đẩy tăng trưởng nội địa. Trong khi đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã giữ lãi suất cao trên 5%, tạo ra chênh lệch lớn và khiến đồng yên mất sức hút đầu tư.

Dòng vốn bị hút sang USD

Ngay sau thông tin thuế quan được công bố, USD tăng giá nhanh chóng khi nhà đầu tư toàn cầu chuyển vốn sang tài sản “an toàn”. Điều này làm tăng áp lực bán đồng yên và khiến tỷ giá USD/JPY vượt ngưỡng kỹ thuật quan trọng là 146 – vốn từng là mức cảnh báo can thiệp vào cuối năm 2022.

Tác động kép: Xuất khẩu hưởng lợi – Nhập khẩu gặp khó

Cơ hội tăng trưởng cho doanh nghiệp xuất khẩu

Đồng yên yếu khiến hàng hóa Nhật Bản rẻ hơn so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Điều này đặc biệt có lợi cho các doanh nghiệp sản xuất ô tô, điện tử, máy công nghiệp – những lĩnh vực chủ lực của Nhật.

Ví dụ: nếu một chiếc ô tô có giá xuất khẩu là 20.000 USD, khi tỷ giá tăng từ 130 lên 147 yên/USD, thì doanh thu quy đổi sang yên tăng thêm khoảng 12%, dù giá bán không thay đổi.

Theo số liệu của Bộ Tài chính Nhật Bản, trong quý I/2025, xuất khẩu sang Mỹ chiếm 17,6% tổng kim ngạch, với các mặt hàng chủ lực gồm xe hơi, chất bán dẫn và thiết bị y tế.

Tăng gánh nặng nhập khẩu và đời sống người dân

Nhưng ở chiều ngược lại, đồng yên yếu cũng khiến hàng nhập khẩu đắt đỏ hơn. Nhật Bản phụ thuộc rất lớn vào nhập khẩu năng lượng, nguyên liệu sản xuất và thực phẩm.

Theo báo cáo, giá LNG nhập khẩu trong tháng 6 đã tăng hơn 19% so với cùng kỳ năm trước do đồng yên yếu. Đồng thời, chỉ số giá thực phẩm nhập khẩu cũng tăng 8,5%, gây áp lực trực tiếp lên chi tiêu tiêu dùng – vốn chiếm hơn

Chính phủ và Ngân hàng Trung ương Nhật phản ứng ra sao?

Thủ tướng Ishiba cam kết tiếp tục đàm phán với Mỹ

Thủ tướng Nhật Bản, ông Shigeru Ishiba, cho biết chính phủ đang nỗ lực để giữ các cuộc đối thoại song phương với Mỹ nhằm “giảm căng thẳng thương mại” và “tránh các bước leo thang thuế quan tiếp theo”.

Nhật Bản từng có kinh nghiệm xử lý các rủi ro thương mại khi tránh được mức thuế 30–35% nhờ các cuộc đàm phán song phương vào đầu năm 2024. Do đó, thị trường kỳ vọng một thỏa thuận mềm mỏng có thể đạt được trước tháng 8.

 BOJ đứng giữa hai làn sóng áp lực

Dù BOJ đánh giá ảnh hưởng từ thuế quan “chưa nghiêm trọng”, nhưng sức ép từ thị trường và quốc tế đang gia tăng. Khả năng BOJ nâng lãi suất nhẹ trong quý IV/2025 để hỗ trợ tỷ giá đang được thảo luận, nhưng giới phân tích vẫn nghi ngờ về sự thay đổi chính sách mạnh tay trong năm nay.

Doanh nghiệp và nhà đầu tư nên làm gì trong bối cảnh hiện tại?

Khi đồng yên tiếp tục suy yếu và thương mại toàn cầu chịu nhiều tác động từ chính sách thuế, cả doanh nghiệp và nhà đầu tư cá nhân cần chuẩn bị các chiến lược ứng phó phù hợp để giảm thiểu rủi ro và tận dụng cơ hội.

Doanh nghiệp xuất khẩu: Nắm bắt thời cơ nhưng cần thận trọng

Nếu căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Nhật Bản tiếp tục leo thang trong thời gian tới, nhiều chuyên gia phân tích dự báo rằng tỷ giá USD/JPY hoàn toàn có khả năng tăng lên vùng 150–152 yên/USD. Đây là ngưỡng tỷ giá đã từng khiến chính phủ Nhật phải can thiệp mạnh vào thị trường ngoại hối trong các năm 2022–2023, do lo ngại ảnh hưởng tiêu cực đến chi phí nhập khẩu và đời sống người dân. Việc tỷ giá tiến gần trở lại mức này không chỉ làm gia tăng áp lực lên Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ), mà còn khiến thị trường toàn cầu lo ngại về khả năng tái diễn các biện pháp can thiệp đơn phương vào tỷ giá, vốn từng gây tranh cãi trong quá khứ.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì?

Đồng yên yếu giúp giá hàng hóa Nhật Bản trở nên cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, nếu chỉ tận dụng ưu thế tỷ giá mà không cải thiện năng lực sản xuất và chuỗi cung ứng, lợi thế này sẽ không bền vững.

• Chủ động đàm phán hợp đồng bằng USD hoặc EUR để tối ưu hóa tỷ giá trong giai đoạn có lợi.
• Tăng tỷ trọng đơn hàng dài hạn, đặc biệt với các đối tác từ Mỹ và châu Âu – những thị trường đang được hưởng giá tốt nhờ đồng yên yếu.
• Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, phòng trường hợp bất ổn chính sách từ các thị trường lớn như Mỹ

Doanh nghiệp nhập khẩu: Quản trị rủi ro tỷ giá là ưu tiên hàng đầu

Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu, chi phí đầu vào sẽ gia tăng đáng kể nếu tỷ giá tiếp tục biến động theo chiều bất lợi. Để tránh “sốc giá”, các giải pháp quản lý tài chính và mua hàng cần được siết chặt:

• Áp dụng công cụ phòng vệ tỷ giá (hedging) như hợp đồng kỳ hạn (forward contracts), hoán đổi ngoại tệ (currency swaps).
• Tái đàm phán với nhà cung cấp để chia sẻ rủi ro tỷ giá hoặc cân nhắc thanh toán bằng đồng nội tệ nếu có thể.
• Tìm kiếm nguồn cung thay thế trong khu vực như ASEAN hoặc nội địa, nơi ít chịu tác động bởi biến động USD/JPY.

Nhà đầu tư cá nhân: Ưu tiên an toàn, theo dõi chính sách vĩ mô

Trong môi trường tỷ giá nhiều biến động, nhà đầu tư cá nhân cần tránh đầu cơ ngắn hạn vào các tài sản gắn liền với đồng yên nếu không có hiểu biết sâu về thị trường.

• Tránh mua vào tài sản bằng JPY trong giai đoạn biến động ngắn hạn, đặc biệt khi chưa có dấu hiệu điều chỉnh chính sách từ BOJ.
• Đa dạng hóa danh mục với các tài sản trú ẩn như USD, vàng, hoặc trái phiếu Mỹ.
• Theo dõi sát các thông báo từ BOJ và chính phủ Nhật, vì chỉ một tuyên bố cũng có thể đảo chiều xu hướng tỷ giá trong ngắn hạn.

6. Dự báo tỷ giá trong thời gian tới

Theo một báo cáo của Capital Economics, tỷ giá USD/JPY có thể dao động từ 147–152 yên/USD trong quý III/2025 nếu Fed giữ lãi suất cao và BOJ chưa thay đổi lập trường.

Tuy nhiên, nếu Nhật Bản đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ và lạm phát trong nước vượt mục tiêu 2% của BOJ, thì khả năng đồng yên phục hồi về mức 140 yên/USD vào đầu năm 2026 là có thể xảy ra.

7. Kết luận: Cơ hội lớn đi cùng rủi ro dài hạn

Đồng yên giảm mạnh do căng thẳng thương mại là một tình huống hai mặt. Trong khi các doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi lớn, thì người tiêu dùng, doanh nghiệp nhập khẩu và chính sách tiền tệ lại đối mặt với những thách thức đáng kể.

Để không bỏ lỡ các phân tích thị trường Nhật Bản mới nhất, mời bạn thường xuyên theo dõi tại Japanbiz.vn để cập nhật liên tục các xu hướng kinh tế vĩ mô, chính sách và chiến lược doanh nghiệp trong khu vực.