Năm nay, giá trị đồng yên không suy giảm nhiều như năm ngoái (gần 20% so với đồng đô la Mỹ). Tuy nhiên, việc giá trị đồng yên dậm chân tại chỗ ở một mức tỷ giá quá lâu cũng là một nguyên nhân đáng báo động đối với các công ty và người tiêu dùng Nhật Bản. Đồng yên Nhật 2023 dự kiến vẫn còn trải qua nhiều biến động do ảnh hưởng từ cả tình hình kinh tế thế giới và thị trường còn khó khăn của Nhật Bản.
Tỷ giá đồng yên hiện tại vẫn trái ngược với kỳ vọng của thị trường
Tỷ giá đồng yên hiện tại nằm trong vùng 143 Yên/USD, khác xa so với mức khoảng 130 Yên mà các công ty lớn của Nhật Bản kỳ vọng cặp tiền tệ này sẽ ở mức trung bình trong năm kinh doanh hiện tại cho đến tháng 3 năm sau. Đồng euro cũng đã đạt mức cao nhất trong 15 năm so với tỷ giá đồng yên gần 157 yên.
Trong khi các nhà chức trách Nhật Bản cho biết họ đang theo dõi chặt chẽ sự phát triển của ngoại hối do tầm quan trọng của các động thái tiền tệ ổn định phản ánh các nguyên tắc cơ bản của nền kinh tế, thì sự suy yếu gần đây của đồng yên phần lớn là do sự khác biệt trong chính sách tiền tệ giữa Nhật Bản và các nước đồng cấp ở Hoa Kỳ cũng như Châu Âu.
Thống đốc Ngân hàng Nhật Bản Kazuo Ueda đưa ra quan điểm trung lập về sự sụt giảm của đồng yên gần đây, gọi nó là “tích cực đối với một số lĩnh vực nhưng tiêu cực đối với những lĩnh vực khác.” Tuy nhiên, người tiêu dùng đang cảm thấy những tác động muộn của việc đồng yên giảm giá mạnh kể từ năm ngoái, khi các công ty tiếp tục chuyển chi phí nhập khẩu cao hơn cho người tiêu dùng và Ueda đã thừa nhận rằng giá cả tăng cao là “gánh nặng lớn” đối với các hộ gia đình.
Đồng yên giảm giá có thể không nhanh như khi chính quyền Nhật Bản can thiệp vào cuối năm 2022, nhưng các nhà phân tích cho rằng xu hướng yếu có thể sẽ tiếp tục trong những tháng tới, ít nhất là cho đến khi thị trường tài chính tin rằng Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ và Ngân hàng Trung ương Châu Âu sẽ tạm dừng tăng lãi suất.
Một số người cho rằng đồng yên yếu hơn có thể khiến BOJ điều chỉnh chính sách tiền tệ nếu lạm phát của quốc gia trở nên nghiêm trọng hơn. “Hiện tại, đồng yên dự kiến sẽ duy trì ở mức này so với hai đồng còn lại (euro và đô la), và phải đến tháng 10 hoặc muộn hơn, chúng ta mới thấy xu hướng đảo ngược và đồng yên sẽ tăng giá”, Koji Fukaya – một thành viên tại công ty tư vấn Tư vấn rủi ro thị trường cho biết. Ông cũng nói thêm: “Việc đồng đô la duy trì quanh mức 140 Yên đã khiến nhiều công ty Nhật Bản đau đầu, đặc biệt là các nhà nhập khẩu. Lạm phát có thể chậm lại, nhưng mức giá sẽ tương đối cao và đây là một đòn giáng nặng nề đối với các hộ gia đình.”
Kỳ vọng vào sự thay đổi đồng yên Nhật 2023 vào cuối năm nay
Theo công ty nghiên cứu Teikoku Databank, các công ty Nhật Bản kỳ vọng đồng đô la sẽ ở mức trung bình 127,61 Yên cho năm tài khóa 2023. Trong số khoảng 11.000 công ty đưa ra phản hồi hợp lệ, cuộc khảo sát cho thấy các nhà nhập khẩu đặt tỷ giá hối đoái giả định của họ cao hơn trung bình khoảng 1,6 yên so với các nhà xuất khẩu, với khoảng cách lớn nhất là hơn 7 yên giữa các nhà bán buôn và công ty xây dựng.
Trong cuộc khảo sát kinh doanh hàng quý tankan của BOJ bao gồm khoảng 9.200 công ty, tỷ giá giả định cho cặp đồng đô la – yên là 131,72 Yên/USD và đồng euro – yên là 138,29 Yên/euro vào tháng 3 vừa qua. Ngân hàng trung ương chuẩn bị công bố cuộc khảo sát tiếp theo vào tháng 7 tới đây.
Cho đến thời điểm hiện tại, thị trường vẫn đang khá lạc quan về tình hình đồng yên Nhật 2023. Nhật Bản đã chứng kiến giá cổ phiếu tăng lên mức chưa từng thấy trong ba thập kỷ và đồng yên suy yếu, được hỗ trợ bởi chính sách lãi suất cực thấp của BOJ. “Nhật Bản là nền kinh tế tiên tiến ít bị ảnh hưởng bởi những cơn gió ngược với sự hồi sinh của du lịch trong nước và tác động tiêu cực của COVID-19 khá hạn chế. Tuy nhiên, tâm lý chấp nhận rủi ro được thấy gần đây sẽ không kéo dài trong trung hạn.”, Fukaya nói.
Các nhà xuất khẩu có xu hướng là người hưởng lợi chính khi đồng yên yếu làm tăng lợi nhuận ở nước ngoài của họ nếu tính theo đồng yên. Mặt khác, các nhà nhập khẩu phải gánh chi phí cao hơn. Cuộc chiến của Nga ở Ukraine và sự phục hồi kinh tế toàn cầu sau cú sốc COVID-19 đồng nghĩa với việc chi phí nhiên liệu cao hơn. Thêm vào những khó khăn của Nhật Bản nghèo tài nguyên là sự mất giá gần đây của đồng yên.
Yoshimasa Maruyama, nhà kinh tế trưởng tại SMBC Nikko Securities, cho biết: “Có quan điểm cho rằng (Nhật Bản) chấp nhận đồng yên yếu hơn một phần vì nó thúc đẩy chứng khoán. Nhưng có một logic không thể phủ nhận rằng gánh nặng chi phí cao hơn sẽ siết chặt toàn bộ nền kinh tế. Lập trường chính sách của Fed (tìm kiếm mức lãi suất cao hơn) có thể giữ đà cho đồng yên yếu đi. Với suy nghĩ đó, chúng ta nên đề phòng việc hủy bỏ kiểm soát đường cong lợi suất vào tháng 7 khi BOJ công bố báo cáo triển vọng hàng quý và có khả năng sẽ điều chỉnh tăng dự báo lạm phát,” Maruyama nói thêm.
Lạm phát tiêu dùng cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của BOJ trong tháng thứ 14 liên tiếp, nhưng BOJ dưới thời Ueda, người đã trở thành thống đốc vào tháng 4, đã nhiều lần bác bỏ suy đoán về việc sớm quay trở lại kích thích tiền tệ vì lạm phát dự kiến sẽ chậm lại.
Tuy nhiên, một thành viên hội đồng quản trị của BOJ cho biết trong khi chờ đợi “thêm một chút” là thích hợp, thì thời điểm đã chín muồi để xem xét sửa đổi chương trình kiểm soát đường cong lợi suất do cản trở hoạt động của thị trường, theo biên bản từ cuộc họp chính sách của ngân hàng trung ương vào tháng Tư. BOJ đặt lãi suất ngắn hạn ở mức âm 0,1% và hướng dẫn lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm ở mức khoảng 0%, với mức trần 0,5%.
Daiju cho biết: “Bất kỳ sự suy yếu nhanh chóng nào của đồng Yên, chẳng hạn như về mức 145 Yên (so với đô la Mỹ) trong ngắn hạn, có thể kích hoạt một sự điều chỉnh chính sách sớm vì BOJ ủng hộ việc đồng Yên ổn định song song với các nguyên tắc cơ bản”. Nhật Bản đã can thiệp vào thị trường tiền tệ sau khi đồng yên tăng 145 yên/ 1 USD vào tháng 9. Nó đã thực hiện ba hoạt động mua, bán đô la vào tháng 9 và tháng 10, chi hơn 9 nghìn tỷ Yên (62,6 tỷ USD).
Do sự yếu kém của đồng yên cũng làm giảm thặng dư tài khoản vãng lai, Nhật Bản đã bị loại khỏi danh sách theo dõi của Hoa Kỳ nhằm theo dõi các đối tác thương mại về các hoạt động ngoại hối có khả năng không công bằng lần đầu tiên kể từ năm 2016.
Ý kiến